Επιμέλεια ιστοσελίδας

Γιάννης Σκούρτης

Παροιμίες της Στυμφαλίας και της Πελοποννήσου

 

 

 

«Αι παροιμίαι είναι πολλών και μακρών
παρατηρήσεων συμπεράσματα»

ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΣ ΚΟΡΑΗΣ

«Παροιμίες είναι η σοφία του λαού
και η πείρα των αιώνων»

ΘΕΡΒΑΝΤΕΣ

 

Στους παρακάτω συνδέσμους θα βρείτε τις παροιμίες ταξινομημένες. Κάντε κλίκ στον αντίστοιχο γράμμα.

Αα

  1. Αγάλι αγάλι γίνεται η αγουρίδα μέλι.
  2. Άδουλος δουλειά δεν έχει το βρακί του λύει και δένει.
  3. Αδύνατο ‘ναι να γενεί χοίρου μαλλί μετάξι κι ο άσωτος ο άνθρωπος να βάνει νου και τάξη.
  4. Ακαμάτης και φαγάς: ψάλτης, διάκος ή παπάς.
  5. Άκουσε γέρου συμβουλή και παιδεμένου γνώση.
  6. Ακριβός στα πίτουρα και φτηνός στ' αλεύρι.
  7. Αλήθεια δίχως ψέματα, φαΐ δίχως αλάτι.
  8. Αλί απ' τον Αλή που 'χασε τ' άλογο του και πιλαλεί.
  9. Άλλη να μην ειπείς  δουλειά, ‘ξον από κείνη του σκαφτιά.
  10. Αλλά είν' τα μάτια του λαγού κι άλλα της κουκουβάγιας.
  11. Άλλοι σπέρνουν, άλλοι θερίζουν.
  12. Άλλοι σπέρνουν και θερίζουν κι άλλοι τρών' και μαγαρίζουν.
  13. Άλλος έχει τ' όνομα κι άλλος έχει τη χάρη.
  14. Αλλού τ' όνειρο κι αλλού το θάμα.
  15. Αλλού τα κακαρίσματα κι αλλού γεννάν' οι κότες.
  16. Αλωνάρη με τ’ αλώνια και με τα χρυσά πεπόνια.
  17. Άμα χάσεις το πουγκί σου, όλοι οι φίλοι είν’ οχτροί σου.
  18. Αμπέλι, όσο μπορείς και σπίτι, όσο χωρείς.
  19. Αμπέλι του χεριού σου και ελιά απ’ τον παππού σου.
  20. Αν αρτυθείς να φας αρνί κι αν κλέψεις ναν’ ασήμι.
  21. Αν δεν αστράψει, δε βροντά.
  22. Αν δεν μαλώσουν δυο καιροί, βροχή δεν κατεβάζει.
  23. Αν έχεις τέτοιους φίλους τι τους θέλεις τους εχθρούς.
  24. Αν ήτανε καλή η δουλειά θα δούλευε κι ο Δεσπότης.
  25. Αν είσαι και παπάς με την αράδα σου θα πάς.
  26. Αν δεν παινέψεις το σπίτι σου θα πέσει να σε πλακώσει.
  27. Αν είσαι μέλισσας παιδί, κέντα και μην σβουρίζεις.
  28. Αν έχεις νύχια ξύσου.
  29. Αν έχεις τύχη διάβαινε και ριζικό περπάτει.
  30. Αν έχεις τα καλά παιδιά, τι τα θέλεις τα φλουριά.
  31. Αν βρέξει ο Απρίλης δυό νερά κι ο Μάης άλλο ένα, χαρά σε κείνον το ζευγά πούχει πολλά σπαρμένα.
  32. Ανάρια ανάρια το φιλί για να 'χει νοστιμάδα.
  33. Άνθρωπος που χασμουριέται : για πεινά, για κατουριέται για νυστάζει, για βαριέται.
  34. Αν κελαηδάει ο γάιδαρος, γκαρίζουνε τ’ αηδόνια.
  35. Αν του τη δώσεις του φιδιού, δώστου τη στο κεφάλι.   
  36. Ανύπαντρος προξενητής, για πάρτη του γυρεύει.
  37. Άπιαστα πουλιά, χίλια στον παρά.
  38. Άπλωνε το πόδι σου, κατά το πάπλωμα σου.
  39. Από δεντρί που δεν ανθεί, μη φας και τον καρπό του, μην κοιμηθείς στον ίσκιο του και πάρεις τον καημό του.
  40. Από ‘να λιθάρι, αλεύρι δεν βγαίνει.
  41. Από ρόδο βγαίνει αγκάθι κι απ’ αγκάθι βγαίνει ρόδο.
  42. Απρίλης με τα λούλουδα και Μάης με τα ρόδα.
  43. Από Μαρτιού πουκάμισο κι απ’ Αύγουστο σιεγκούνι.
  44. Από κει που πήδησε η γίδα θα περάσει και το κατσικάκι.
  45. Από το θέρο ‘σαμε τις ελιές, δεν απολείπουν οι δουλειές.
  46. Από το στόμα σου και στου θεού τα’ αυτί.
  47. Από 'ξω κούκλα κι από μέσα πανούκλα.
  48. Απ’ του διαόλου την αυλή, μητ’ ερίφι, μητ’ αρνί.
  49. Αργεί ο Θεός και σκάει ο φτωχός.
  50. Άρμεγε λαγούς και κούρευε χελώνες.
  51. Άρπαξε να φας και κλέψε να 'χεις.
  52. Άσχημη Λαμπρή όταν βρέχει κι ο φτωχός όταν δεν έχει.
  53. Άσχημο παιδί στην κούνια, όμορφο στη ρούγα.
  54. Αύγουστε καλέ μου μήνα, να 'σουν δυό φορές το χρόνο.
  55. Αύγουστος άβρεχος, μούστος άμετρος.
  56. Άφησε το γάμο και πάει για πουρνάρια.
  57. Αχόρταγο κι αχάριστο να μην βοηθάς ποτέ σου.

Ββ

  1. Βαράει το σαμάρι για ν' ακούσει ο γάιδαρος.
  2. Βαρελάδες και γαϊδάροι ένα μήνα έχουν χάρη.
  3. Βασιλικός κι αν μαραθεί τη μυρουδιά την έχει.
  4. Βγάζει απ' τη μύγα ξύγκι.          
  5. Βγάλ’ από κεί που κρέμεται και βάλ’ εκεί που χάσκει.
  6. Βλέπε μάνα, πάρε κόρη.
  7. Βοήθα με φτωχέ να μη σου μοιάσω.
  8. Βόϊδι να μην αλώνιζε, κόρη να μην εγέννα και νιός να μην εθέριζε, ποτέ του δεν θα εγέρνα.
  9. Βόλι ποτέ μη φοβηθείς, σαν του γονιού κατάρα.
  10. Βρέχει – βρέχει και χιονίζει κι ο οκνός πανηγυρίζει.
  11. Βρήκε ο Φίλιππος το Ναθαναήλ.

Γγ

  1. Γενάρη μήνα κλάδευε, φεγγάρι μην ξετάζεις.
  2. Γέρικο άλογο καινούρια περπατησιά δεν βγάνει.
  3. Γερό το στρώμα δε χωρεί κι άρρωστο το τραπέζι.
  4. Γερόντων έπαρε βουλή κι ανθρώπων μαθημένων οπού’ χουνε πολύ ψωμί κι αλάτι φαγωμένο.
  5. Γέρος είσαι δεν φελάς, μόνο το ψωμί χαλάς.
  6. Γέρος κι αν επαινεύτηκε, ο ανήφορος το δείχνει.
  7. Για χάρη του βασιλικού, ποτίζεται κι η γλάστρα.
  8. Για να το φας το μύγδαλο, πρέπει και να το σπάσεις.
  9. Γιος ο γαμπρός δε γίνεται κι η νύφη δυγατέρα.
  10. Γλυκάθηκε η γριά στο μέλι, θα μας φάει και το κουβέλι.
  11. Γλυκός ο ύπνος το πρωί, γδυτός ο κώλος τη Λαμπρή.
  12. Γύρω- τριγύρω του Χριστού, είν’ η καρδιά του χειμωνιού.
  13. Γύφτος παπάς δεν γίνεται κι αν γίνει δεν βλογάει.

Δδ

  1. Δάσκαλε που δίδασκες και νόμο δεν εκράτεις.
  2. Δε με θέλεις μία οργιά, δε σε θέλω μία τριχιά.
  3. Δείξε μου το φίλο σου να σου πω ποιος είσαι.
  4. Δεν βλέπει ο τυφλός, αλλά βλέπει ο Θεός.
  5. Δεν έγινα παπάς ν' αγιάσω, έγινα παπάς για να περάσω.
  6. Δεν έχει ο φτωχός, αλλά έχει ο Θεός.
  7. Δεν κάνει ούτε στο σακί ούτε στο σακούλι.
  8. Δεν ξέρει να μοιράσει δυό γαϊδουριών  άχερο.
  9. Δεν είμαι φαγάς, είμαι παραπονιάρης.
  10. Δεν πίν' η κατσούλα ξίδι.
  11. Δεν φταίει ο φονιάς, όσο φταίει ο φταίχτης.
  12. Δούλεψε μου εσύ φτωχέ, να μη γίνω σαν κι εσέ.
  13. Δούλεψε να φας και κλέψε νάχεις.
  14. Δυό γάιδαροι μαλώνανε σε ξένο αχυρώνα.
  15. Δύο καρπούζια κάτω από μία αμασκάλη δε χωράνε.
  16. Δυό τρελούς είχε η χώρα και τους έσμιξε η κακιά η ώρα.
  17. Δυστυχία σ’ όποιον πάθει κι απ’ το πάθημα δε μάθει.
  18. Δώδεκα η αλουπού, δεκατρία τ' αλουπόπλο.
  19. Δώθε πάν' οι άλλοι.
  20. Δώσε του φτωχού κι αρρώστου και μνημόσυνα μην κάνεις.

Εε

  1. Έβαλαν το λύκο να φυλάξει τα πρόβατα.
  2. Έβαλε το κεφάλι του στον ντορβά.
  3. Έβγα έξω και πομπέψου κι έμπα μέσα και πορέψου.
  4. Εγκρεμίσανε το σπίτι για να βρούνε το ποντίκι.
  5. Εγώ το λέω του σκύλου μου κι ο σκύλος στην ουρά του.
  6. Είναι για το γάιδαρο καβάλα.
  7. Είπ' ο ένας το 'να τ' άλλο κι ο παπάς το κύριε ελέησον.
  8. Είπε ο γάιδαρος τον πετεινό κεφάλα.
  9. Εις του θανάτου τις πληγές, βοτάνια δε χωρούνε.
  10. Έκανε κι η ψείρα κώλο κι έχεσε τον κόσμο όλο.
  11. Έκαψα την καλύβα μου να μη με τρων οι ψύλλοι.
  12. Εκεί πού βρέχει φαίνεται κι όπου χιονίζει ασπρίζει.
  13. Έκλασε η νύφη, σχόλασε ο γάμος.
  14. Έλα παππούλη  να σου δείξω τ’ αμπελοχώραφά σου.
  15. Έμαθα γδυτός και ντρέπουμαι ντυμένος.
  16. Έμαθ’ η γριά στο μέλι, σώνει και καλά το θέλει.
  17. Εμακρύναν οι ποδιές σου, σκεπαστήκαν οι πομπές σου.
  18. Ένα το 'χει η Μαριορή το στεγνώνει το φορεί.
  19. Ένας εχθρός είναι πολύ και χίλιοι φίλοι λίγοι.
  20. Ένας κούκος δε φέρνει την Άνοιξη.
  21. Ένας λόγος φτιάνει κόσμο κι ένας λόγος τον χαλάει.
  22. Έρμα μαντριά γιομάτα λύκους.
  23. Εσύ που ξέρεις τα πολλά κι ο νους σου κατεβάζει, χίλια καντάρια σίδερο, πόσες βελόνες βγάζει;
  24. Ευχή γονιού αγόρασε και στο βουνό ανέβα.
  25. Εφτού που είσαι ήμουνα και δω που είμαι θα ' ρθεις.
  26. Έχασε τ' αυγά με τα καλάθια.
  27. Έχε τα πόδια σου ζεστά την κεφαλή σου κρύα, τον στόμαχόν σου ελαφρύ γιατρού δεν έχεις χρεία.
  28. Έχει ο σάκος άλευρα; Χρίστος Ανέστη. Δεν έχει; θάνατον πατήσας.
  29. Έχω γιό έχω χαρά που θα γίνω πεθερά, έχω κόρη έχω πίκρες που θα μου γυρεύουν προίκες.Έχω  ράμματα για τη γούνα σου.

Ζζ

  1. Ζήσε Μάη μου να φας τριφύλλι και τον Αύγουστο σταφύλι.
  2. Ζουρλός παπάς σε βάφτισε κι αλαφιασμένος διάκος.
  3. Ζωντανούς Αγίους, μήτε να τους πιστεύεις, μήτε να τους προσκυνάς.

  1. Η αγάπη θέλει φρόνηση, θέλει ταπεινοσύνη, θέλει λαγού περπατησιά, πουλιού γρηγοροσύνη.
  2. Η αλουπού εκρυβότανε κι η ουρά της εφαινότανε.
  3. Η γκρίνια σπίτια καταλεί κι αντρόγυνα χωρίζει.
  4. Η γλώσσα κόκαλα δεν έχει και κόκαλα τσακίζει.
  5. Η γυναίκα χτίζει σπίτι κι η γυναίκα το γκρεμίζει. 
  6. Η γριά η κότα έχει το ζουμί.
  7. Η έγνοια κάνει τη δουλειά κι η ξεγνοιασιά τον ύπνο.
  8. Η καμήλα από τ' αυτί δεν κουτσαίνει.
  9. Η Μάνα που γεννά, το θάνατο νικά.
  10. Η μασιά στο παραγώνι, χειμωνόκαιρος ζυγώνει.
  11. Η μικρός-μικρός παντρέψου ή μικρός καλογερέψου.
  12. Η νύχτα βγάζει Επίσκοπο κι η αυγή Μητροπολίτη.
  13. Η σκύλα από τη χαρά της τα κάνει στραβά τα κουτάβια της.
  14. Ήρθε το καλοκαιράκι, στρίβει ο γέρος το μουστάκι.
  15. Η χελώνα το παιδί της αγγελόπουλο το κράζει.
  16. Η χήρα μέσα κάθεται κι όξω την κουβεντιάζουν.
  17. Η ψευτιά και η κλεψιά είναι θεία μ’ ανηψιά.
  18. Η καλή νοικοκυρά, είναι δούλα και κυρά.
  19. Η αλεπού είχ' εργατιά και κείνη ακριδολόγαγε.
  20. Η παπάς παπάς ή ζευγάς ζευγάς.
  21. Η τιμή τιμή δεν έχει και χαρά στον που την έχει.
  22. Η κότα σγκαρλίζοντας, τα μάτια της θα βγάλει.
  23. Η νύφη όντας θα γεννηθεί της πεθεράς θα μοιάσει.
  24. Η τέχνη θέλει μάστορη κι η φάβα θέλει λάδι.

Θθ

  1. Θα το βρει η στραβή τ' αρνί της.
  2. Θα το βρει η τάβλα το καρφί της.
  3. Θα φάει η μύγα σίδερο και το κουνούπι ατσάλι.
  4. Θέλεις θέρισε και δέσε, θέλεις δέσε και κουβάλα.
  5. Θέλω ν' αγιάσω κι ο διάβολος δεν μ' αφήνει.
  6. Θεός να σε φυλάει από καινούριο άρχοντα κι από παλιό διακονιάρη.
  7. Θέρος- τρύγος- πόλεμος, στασιό δεν περιμένουν.
  8. Θρέψε λύκο το χειμώνα, να σε φάει το καλοκαίρι.
  9. Θυμήσου τα δικά σου και συχώρα τα παιδιά σου.
Ιι

Κκ

  1. Καθαρός ουρανός, αστραπές δε φοβάται
  2. Κάθε θαύμα τρείς ημέρες, το μεγάλο τέσσερες.
  3. Κάθε εμπόδιο για καλό.
  4. Κάθε ημέρα δεν είναι τ' Αϊ Γιωργιού.
  5. Κάθε μαχαλάς και τάξη, κάθε ρούγα και ζακόνι.
  6. Καθένας με το μέτρο του, μετράει το χασέ του.
  7. Κάθε πράμα στον καιρό του κι ο κολιός τον Αύγουστο.
  8. Και η κοσκινού τον άντρα της με τους πραματευτάδες.
  9. Και μ' εκατό στη φυλακή και με τα λίγα μέσα.
  10. Καινούργιο κοσκινάκι μου, και που να σε κρεμάσω.
  11. Καιρός φέρνει τα λάχανα καιρός τα παραπούλια.
  12. Και τα σκυλάκια περγελούν, τον λύκο σαν γεράσει.
  13. Και το ξερό όποιος πεινά, το βλέπει παντεσπάνι.
  14. Και το σκύλο χορτάτο και την πίττα ολόκληρη.
  15. Κακό σκυλί, ψόφο δεν έχει.
  16. Κακό χωριό τα λίγα σπίτια.
  17. Κάλιο άδειο το πουγκί, παρά άδεια η κεφαλή.
  18. Κάλιο γαϊδουρόδενε παρά γαϊδουρογύρευε.
  19. Κάλιο γνώση δίχως γρόσι, παρά γρόσι δίχως γνώση.
  20. Κάλιο λόγια στο χωράφι, παρά μάγκανα στ' αλώνι.
  21. Κάλιο μικρό τ’ αλώνι σου και ναν’ όλο δικό σου.
  22. Κάλλιο να σου βγει το μάτι παρά το όνομα.
  23. Κάλλιο μία μέρα κόκκορης παρά πέντε μέρες κότα.
  24. Κάλλιο πέντε και στο χέρι παρά δέκα και καρτέρει.
  25. Κάλλιο στο παλούκι, πάρα σώγαμπρος.
  26. Καλύτερα να σε ζηλεύουν, παρά να σε λυπούνται.
  27. Κάναν το γύφτο βασιλιά κι αυτός ζητούσε αμόνι.
  28. Κάνε με σοφό, να σε κάνω πλούσιο.
  29. Κάνει την τρίχα τριχιά.         
  30. Κάνεις το χωριάτη φίλο; Κράτα και κομμάτι ξύλο.
  31. Κανένας δεν άγιασε στον τόπο του.
  32. Κάνε το καλό και ρίχτο στο γιαλό.
  33. Κάνε φίλο ξένο σκύλο, αλλά κράτει κι ένα ξύλο.
  34. Κάποιου χαρίζανε ένα γάιδαρο και τον τήραγε στα δόντια. 
  35. Κατά το ζώο και το φόρτωμα.
  36. Κατά μάνα κατά κύρη, κατά γιό και δυχατέρα.
  37. Κατά τα ρούχα ο Θεός, μοιράζει και το κρύο.
  38. Κι ο Άγιος φοβέρα θέλει.
  39. Κι εγώ κακό χερόβολο και συ κακό δεμάτι.
  40. Κίνησε ο Οβριός για το παζάρι κι ήταν ημέρα Σάββατο.
  41. Κλαίν' οι χήρες, κλαίν' κι οι παντρεμένες.
  42. Κοντά στα ξερά καίγονται και τα χλωρά.
  43. Κόρακας κοράκου μάτι δε βγάζει.
  44. Κότα πίτα το Γενάρη και παπί τον Αλωνάρη. 
  45. Κουφού καμπάνα κι αν βαράς, νεκρό κι αν θυμιατίζεις και μεθυσμένο αν κερνάς, τα κόπια σου σκορπίζεις.
  46. Κουτσός στον κάμπο έτρεχε, να πιάσει καβαλλάρη κι ένας μουγκός του έλεγε: -Που πάς βρε παλικάρι.
  47. Κρασί σε πίνω για καλό και συ με πας στο βράχο.
  48. Κράτα το λαγό, να κατουρήσει η σκύλα.
  49. Κύλησε ο τέντζερης και βρήκε το καπάκι.

Λλ

  1. Λαγός τη φτέρη κούναγε, κακό του κεφαλιού του.
  2. Λέγε- λέγε το κοπέλι, κάνει την κυρά και θέλει.
  3. Λείπει ο γάτος χορεύουν τα ποντίκια.
  4. Λείπει ο Μάρτης απ’ τη Σαρακοστή ;
  5. Λόγο και πέτρα αν έριξες, δε θα τα ξαναπιάσεις.

Μμ

  1. Μάζευε όταν μπορείς, για να ‘χεις όταν πρέπει.
  2. Μαζί με τα ξερά, καίγουνται και τα χλωρά.
  3. Μάθε τέχνη κι άστηνα και άμα πεινάσεις πιάστηνα.  
  4. Μαθημένα το βουνά απ’ τα χιόνια.
  5. Μακάρι σαν τον Αύγουστο, να ‘ταν οι μήνες όλοι.
  6. Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης.
  7. Μάρτης έβρεχε κι ο θεριστής χαιρότανε.
  8. Μάρτη τα ξύλα φύλαγε, μην κάψεις τα παλούκια.
  9. Μάτια που δε βλέπουνται, γρήγορα λησμονιούνται.
  10. Μεγάλα τα παιδάκια μου, μεγάλα τα φαρμάκια μου.
  11. Μεγάλη μπουκιά να φάς, μεγάλο λόγο να μην πείς.
  12. Με γιαούρτι να αλειφτούμε, ασπροπρόσωποι να βγούμε.
  13. Μερεμέτα και σκαπέτα.
  14. Με στραβό σαν κοιμηθείς το πρωί θα γκαλαϊδίζεις.
  15. Με το ζουρλό κουβέντιαζε και βάστα το ραβδί σου.
  16. Με τον δικό σου φάε και πιές κι αλισβερίσι μην έχεις.
  17. Με το στόμα μάρα μάρα με τα χέρια κουλαμάρα.
  18. Με το στανιό ο σκύλος μαντρί δε φυλάει.
  19. Με το νου πλουταίν' η κόρη, με τον ύπνο η ακαμάτρα.
  20. Μην απελπίσεις άνθρωπο με τη δική σου γνώση, γιατί δεν ξέρεις ο Θεός τι έχει να σου δώσει.
  21. Μην επαινέσεις την αρχή, προτού να ιδείς το  τέλος.
  22. Μην κλωτσάς τα γονικά σου, θα το βρεις απ’ τα παιδιά σου.
  23. Μη σε γελάσει ο Μάρτης το πρωί και χάσεις την ημέρα.
  24. Μη με κοιτάς στο γύρισμα, γυρίζω παλικάρι να με κοιτάς στο λιόκρισμα που σπάω το λιθάρι.
  25. Μήνας που δεν έχει ρο, το κρασί θέλει νερό.
  26. Μία στο καρφί και μία στο πέταλο.
  27. Μικρός- μικρός δεν έμαθες, μεγάλος μην ελπίζεις.
  28. Μνημόσυνο με ξένα κόλλυβα.
  29. Μ’ όποιο δάσκαλο καθίσεις, τέτοια γράμματα θα μάθεις.
  30. Μπάτε σκύλοι αλέστε.
  31. Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα.
  32. Μπρος τα κάλλη τι είν' ο πόνος.

Νν

  1. Να κοιμάσαι με τις κότες, να ξυπνάς με τους κοκκόρους.
  2. Ν' άκουγε ο Θεός τον κόρακα, όλοι οι γάιδαροι θα ψοφούσαν.
  3. Να μην αλησμονάς ποτέ, το πρώτο σκαλοπάτι.
  4. Νάμουν το Μάη γάιδαρος, τον Αύγουστο κριάρι, όλο το χρόνο πετεινός και γάτος το Γενάρη.
  5. Νηστεύει ο δούλος του Θεού, γιατί ψωμί δεν έχει.
  6. Νηστικό αρκούδι δε χορεύει.
  7. Νυφούλα μου όχι όπως τα ’ξερες αλλά καθώς τα βρήκες.
  8. Ντράπου η κόρη, ευρέθη γκαστρωμένη.

Ξξ

  1. Ξένος πόνος, ξένα δάκρυα.
  2. Ξέρω να σφυρώ, μα που δεν έχω γίδια.      
  3. Ξεχνά η γρουσούζα η πεθερά, πως ήταν νύφη μια φορά.

Oo

  1. Ο αδειανός ο τενεκές κάνει το μεγάλο σαματά.
  2. Ο άνθρωπος ότι μπορεί κι ο Θεός ότι θέλει.
  3. Ο ανύπαντρος ο άνθρωπος, είναι μισό ψαλίδι.
  4. Ο βήχας κι ο παράς δεν κρύβονται.
  5. Ο βρεγμένος τη βροχή δεν τη φοβάται.
  6. Ο διακονιάρης τα μπροστινά σακούλια βλέπει.
  7. Ο θάνατος φίλους κι οχτρούς, σ’ ένα τραπέζι σμίγει.
  8. Ο κάβουρας στην τρύπα του, μεγάλος άρχος νιώθει.
  9. Ο κακός χρόνος περνάει, ο κακός γείτονας δεν περνάει.
  10. Ο καλός ο μύλος όλα  τ’ αλέθει.
  11. Ο κλέφτης και ο ψεύτης τον πρώτο χρόνο χαίρουνται.
  12. Όλα ‘ρχουνται με τον καιρό σαν ξέρεις να προσμένεις.
  13. Όλα τα’ χε η Μαριορή, ο φερετζές της έλειπε.
  14. Ο λύκος από τα μετρημένα τρώει.
  15. Ο παπουτσής ξυπόλητος κι ο ράφτης μπαλωμένος.
  16. Ο πεινασμένος καρβέλια ονειρεύεται.
  17. Ο πεινασμένος γάιδαρος, ξυλιές δε λογαριάζει.
  18. Ο πνιγμένος απ' τα μαλλιά του πιάνεται.
  19. Ο τεμπέλης κι ο φαγάς ή χωροφύλακας ή παπάς.
  20. Ο τρελός είδε το μεθυσμένο και φοβήθηκε.
  21. Ο χορτάτος τον πεινασμένο δεν τον πιστεύει.
  22. Ο παπάς πρώτα βλογάει τα γένια του.
  23. Ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται.
  24. Ο άμωρος λόγος κι ο κάλπικος παράς στον νοικοκύρη μένει.
  25. Ο κακός γείτονας κάνει τον καλό νοικοκύρη.
  26. Ο λόγος σου με χόρτασε και τα ψωμί σου φάτο.
  27. Ο ύπνος θρέφει μάγουλα και ξεγυμνώνει κώλους.
  28. Ο ύπνος θρέφει τα μωρά κι ο ήλιος τα μοσχάρια.
  29. Ο Μανόλης με τα λόγια χτίζει ανώγια και κατώγια.
  30. Οι γύφτοι τα μαλώματα, τα’ χουνε πανηγύρια.
  31. Οι φίλοι γίνονται φίδια.
  32. Οι τριφτάδες κι ο χυλός ώσπου να σηκωθείς ορθός.
  33. Όλ’ ανάποδα κι ο γάμος την Τετράδη.
  34. Όλα τα γουρούνια την ίδια μύτη έχουνε.
  35. Όλα του γάμου δύσκολα κι η νύφη γκαστρωμένη.
  36. Όλα τα 'χε η Μαριορή, ο φερετζές της έλειπε.
  37. Όλα τα πουλιά πάν' κι έρχονται κι ο σπουργίτης αναμένει.
  38. Ο λόγος είναι άλογο, που μέρα νύχτα τρέχει.
  39. Όλοι αντάμα κι οψωριάρης χώρια.
  40. Όλοι κλαίν τον πόνο τους κι ο μυλωνάς τ' αυλάκι.
  41. Όλοι ξέρουν δώδεκα κι ο γέρος δεκατρία.
  42. Όλο τον κόσμο ρώτα, μα τον εαυτό σου πρώτα.
  43. Ο λύκος κι αν εγέρασε κι άσπρισε το μαλλί του, μηδέ τη γνώμη του άλλαξε, μηδέ την κεφαλή του.
  44. Όμοιος τον όμοιο κι η κοπριά στα λάχανα.
  45. Όμορφο είναι τ’ όμορφο, πέντε φορές και δέκα κι απ’ όλα ομορφότερο, η γνωστικιά γυναίκα.
  46. Όποια έχει ρόκα και παιδί, στη γειτονιά να μην εβγεί.
  47. Όποιος αγάλια περπατεί, πολύ μακριά πηγαίνει.
  48. Όποιος δεν είδε κάστρο, είδε φούρνο και θαυμάζει.
  49. Όποιος δεν επερπάτησε τη νύχτα με φεγγάρι και την αυγούλα με δροσιά, τον κόσμο δεν εχάρη.
  50. Όποιος δεν έχει πούθε να πιαστεί, πιάνεται κι από γυμνό σπαθί.
  51. Όποιος αέρα κυνηγά, αέρας τον’ επαίρνει.
  52. Όποιος θέλει να παινιέται, μόνος του κατηγοριέται.
  53. Όποιος μιλάει σπέρνει, κι όποιος ακούει θερίζει.
  54. Οποίος μπαίνει στο χορό, χορεύει.
  55. Οποίος φτύνει κατά πάνω φτύνει τα μούτρα του.
  56. Οποίος βαριέται να ζυμώσει πέντε ημέρες κοσκινάει.
  57. Οποίος κατουράει στη θάλασσα το βρίσκει στ' αλάτι.
  58. Οποίος απηδάει πολλά παλούκια κάποιο θα του μπει στον κώλο.
  59. Οποίος πίνει βερεσέ μεθάει δυό φορές.
  60. Όποιος σκάβει το λάκκο τ' αλλουνού, πέφτει ο ίδιος μέσα.
  61. Όποιος έχει πολύ πιπέρι ρίχνει και στα λάχανα.
  62. Όποιος έχει αμπέλι, ας βρει δραγάτη.
  63. Όποιος κρύβει την αρρώστια του, πάει με δαύτη.
  64. Όποιος ανακατεύεται με τα πίτουρα τον τρων' οι κότες.
  65. Όποιος έχει τα γένια έχει και τα χτένια.
  66. Όποιος σκορπάει τον καιρό, δεν τον μαζώνει πίσω.
  67. Όποιου του μέλλει να πνιγεί, ποτές του δεν πεθαίνει.
  68. Όπου λαλούν πολλοί κοκκόροι αργεί να ξημερώσει.
  69. Όπου υπάρχει καπνός υπάρχει και φωτιά.
  70. Όπου ακούς πολλά κεράσια κράτα και μικρό καλάθι.
  71. Όπου λαλούν οι κόρακες, σωπαίνουνε τ’ αηδόνια.
  72. Όπου φτωχός κι η μοίρα του.
  73. Όπως μου βαράνε χορεύω.
  74. Όσα δεν φτάνει η αλουπού, τα κάνει κρεμαστάρια.
  75. Όσα ξέρει ο νοικοκύρης, δεν τα ξέρει ο κόσμος όλος.
  76. Όσα φέρνει η ώρα δεν τα φέρνει ο χρόνος.
  77. Όση ώρα μίλαγες πατέρα, ξέρεις πόσες μύγες έχαψε ο σκύλος;
  78. Όσο έχεις το πουγκί σου, όλοι οι φίλοι είν’ μαζί σου.
  79. Όσοι πιο πολλοί οι νόμοι, άλλοι τόσοι κι αστυνόμοι.
  80. Όταν το δεντρί θα πέσει, ο καθένας κόφτει ξύλα. (αρχαία παροιμία: δρυός πεσούσης πας ανήρ ξυλεύεται )
  81. Όταν ακούς την αρκούδα στου γείτονα την αυλή, καρτέρα τη και στη δική σου.
  82. Ότι έσπειρες θα θερίσεις.
  83. Ότι μικρομάθαινες, δεν τα γεροντάφηνες.
  84. Ούτε ψύλλος στον κόρφο του.
  85. Ούτε κότες έχω ούτε με την αλουπού μαλώνω.
  86. Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει. Μα αν τύχει και θυμώσει, μεσ’ στο χιόνι θα μας χώσει.
  87. Ο φρόνιμος τη γλώσσα του, την έχει στην καρδιά του.
  88. Ο χορτάτος λέει ψωμί κι ο νηστικός ψωμάκι.
  89. Ο ψεύτης και ο κλέφτης, τον πρώτο χρόνο χαίρουνται.

Π,π

  1. Πάν' τα σύννεφα την Πάτρα, πάν τα ρέματα γιομάτα.
  2. Παιδί παπά διαόλου εγκόνι.
  3. Πάντα δείχνε όσος είσαι και κομμάτι παρακάτου.
  4. Παπάς εγίνεις Κώστα; Το 'φερ' η κατάρα.
  5. Παπούτσι από τον τόπο σου κι ας είν’ και  μπαλωμένο.
  6. Πάρ' τον στο γάμο σου να σου πει και του χρόνου.
  7. Παρηγοριά στον άρρωστο. ώσπου να βγει η ψυχή του.
  8. Παστρική καλή Θοδώρα το τσαρούχι μέσ' την πίτα.
  9. Πέντε δράμια υπομονή, αξίζουν μιαν οκά μυαλό.
  10. Πέντε μήνες έναν κόμπο, ένα μήνα πέντε κόμπους.
  11. Περήφανος καλόγερος, άδεια τα σακούλια του.
  12. Περισσότερα βλέπουν τα τέσσερα, από τα δυό τα μάτια.
  13. Πέρσι κάηκε, φέτος μύρισε.
  14. Πέσε πίτα να σε φάω.
  15. Πήγε σαν το σκυλί στ' αμπέλι.
  16. Πιάσ' τ' αυγό και κούρεφτο.
  17. Πιάστηκε σαν τον ποντικό στη φάκα.
  18. Πίνει η κότα το νερό, μα κοιτάει και το Θεό.
  19. Ποιος πλούσιο επέθανε και πήρε τα μαζί του, μόνο δυό πήχες σάβανο τυλίξαν στο κορμί του.
  20. Ποιος στραβός δε θέλει το φως του.
  21. Πολλές φορές πάει η στάμνα για νερό, μία πάει και δε γυρίζει.
  22. Που πας ξιπόλητος στ' αγκάθια.
  23. Πουτάνα με τα κλάηματα και κλέφτης με τους όρκους.
  24. Πως πάνε οι στραβοί στον Άδη; ένας κοντά στον άλλονε.
  25. Πως πάν' αράπη τα παιδιά σου, όσο πάνε και μαυρίζουνε.

Ρρ

  1. Ρωμιών καυγάς, Τούρκων χαλβάς.
  2. Ρώτα και τον μπάρμπα μου τον ψεύτη.
  3. Ρώτα τον παθό κι όχι το γιατρό.
  4. Ρωτώντας, πας στην πόλη.

Σσ

  1. Σάββατο να’ ναι μάστορα κι ας είν’ και χίλιες ώρες.
  2. Σαν ακούς μεγάλο τρύγο, κράτα και μικρό καλάθι.
  3. Σαν ήμουν νύφη, δεν είχα καλή πεθερά και τώρα που ‘γινα πεθερά, δεν έχω καλή νύφη.
  4. Σαν θέλει η νύφη κι ο γαμπρός, τύφλα να ‘χει ο πεθερός.
  5. Σαν πεινάς και δεν νυστάζεις, όσο θέλεις κουκουλώσου.
  6. Σε Οβραίο να μην τρώς, σε Τούρκο μην κοιμάσαι.
  7. Σε ξένο κρασί, νερό μη βάνεις.
  8. Σ' εσέ το λέω πεθερά, για να τ' ακούσει η νύφη.
  9. Σαν το χιόνι στον κόρφο του.
  10. Σαν τις κακές συννυφάδες.
  11. Σαν την καλαμιά στον κάμπο.
  12. Σαν της Λαμπρής τ' αυγά.
  13. Σε σάπιο σανίδι μην πατάς.
  14. Σιγά μη στάξει η ουρά του γαϊδάρου.
  15. Σκόρπισαν σαν του λαγού τα παιδιά.
  16. Σκυλάκι και παιδάκι, όπως μάθει από μικράκι.
  17. Σκυλί που γαβγίζει μην το φοβάσαι.
  18. Σόι πάει το βασίλειο.
  19. Σπίτι που δεν έχει Γιάννη, προκοπή ποτέ δεν κάνει.
  20. Στάλα τη στάλα το νερό, τρουπάει και το λιθάρι.
  21. Στερνή μου γνώση να σ' είχα πρώτα.
  22. Στην αναβροχιά, καλό είν' και το χαλάζι.
  23. Στην γειτονιά τριαντάφυλλο και μεσ' το σπίτι αγκάθι.
  24. Στη χώρα ο νόμος βασιλιάς και στο χωριό η συνήθεια.
  25. Στις εννιά του μακαρίτη, άλλος μπήκε μες' το σπίτι.
  26. Στο γάμο πάει ο γάιδαρος ή για νερό ή για ξύλα.
  27. Στο μπόι σου βρίσκεις, στην γνώμη σου δε βρίσκεις.
  28. Στολίστη η νύφη κι απόμεινε.
  29. Στο σκισμένο το σακί, θέλεις βάλε, θέλεις μη.
  30. Στο τέλος ξουρίζουν το γαμπρό.
  31. Στον άδη δεν είν’ όμορφα, γιατί δεν ξημερώνει, γιατί δεν κράζει ο πετεινός και δεν λαλεί τ’ αηδόνι.
  32. Στον άρρωστο το γιατρικό, στον πονεμένο ο λόγος. Στον ήλιο λάσπη δεν κολλά.
  33. Στου διαόλου το χωριό, ούλοι κάνουν το γιατρό.
  34. Στου κουφού την πόρτα, όσο θέλεις βρόντα.
  35. Στου σκύλου το προσκέφαλο, κρέας δεν ξημερώνει.
  36. Στου τεμπέλη το τσαντήρι, στήνει ο διάολος εργαστήρι.
  37. Στου χάρου τις λαβωματιές, βοτάνια δεν χωράνε.
  38. Στους στραβούς κυβερνάει ο μονόφθαλμος.
  39. Στραβός βελόνι εγύρευε μέσα στον αχυρώνα, κι ένας κουφός τ’ απάντησε: - Το άκουσα που εβρόντα.
  40. Στραβός στραβό οδήγαγε κι ηύραν κι οι δυό το βράχο.
  41. Συμπέθεροι και κουμπάροι, τον πρώτο χρόνο έχουν τη χάρη.
  42. Σφάλμα του γιατρού, θέλημα του Θεού.
  43. Σφάξε με αγά μου ν’ αγιάσω.

Ττ

  1. Τ’ Αγι' Αντωνιού, τ' Αϊ Θανασιού, του βλάχαρου ο Χειμώνας.
  2. Τ’ Αϊ –Λιά μπαίνει το λάδι στην ελιά.
  3. Τ’ αμπέλι θέλει αμπελουργό, το σπίτι νοικοκύρη και το καράβι στο γιαλό θέλει καραβοκύρη.
  4. Τ’ άσπρα (χρήματα) για τις μαύρες μέρες μάσ’ τα
  5. Τ’ Αυγούστου και του Γεναριού, τα δυό καλά φεγγάρια.
  6. Τα δόντια τα ‘δωσε ο Θεός, για να κρατούν τη γλώσσα.
  7. Τα λίγα λόγια ζάχαρη και τα καθόλου μέλι.
  8. Τα μισά της χιλιάδας πεντακόσια.
  9. Τα κουκουλώνει σαν τη γάτα.
  10. Τα λόγια γυρίζουν το ποτάμι.
  11. Τα ξένα χέρια κοσκινούν, μα πίττα δεν σου πλάθουν.
  12. Τα πολλά τα λόγια είναι φτώχια.
  13. Τα ράσα δεν κάνουν τον παπά.
  14. Τα στερνά τιμούν τα πρώτα
  15. Τετάρτη και Παρασκευή τα νύχια σου μην κόψεις και Κυριακή να μην λουστείς, αν θέλεις να προκόψεις.
  16. Τζίτζικας ελάλησε, μαύρη ρόγα σκάρισε. 
  17. Της καλής προβατίνας της κρεμάνε το τροκάνι.
  18. Της νύχτας τα καμώματα τα βλέπει η μέρα και γελάει.
  19. Της όμορφης το μάγουλο, όταν γελάει, βουλώνει.
  20. Της πέρδικας, απ’ τη λαλιά της, πάν’ και βρίσκουν τη φωλιά της.
  21. Την αγαπώ, μη την κοιτάς με τα δικά σου μάτια με τα δικά μου αν τη δείς, θε να γενείς κομμάτια.
  22. Της αλουπούς ο θάνατος, είν’ η χαρά της κότας.
  23. Της καλομοίρας το παιδί, το πρώτο είν’ κορίτσι.
  24. Τι είν' ο κάβουρας τι είν' το ζουμί του.
  25. Τι έχεις Γιάννη; Τι είχα πάντα.
  26. Τι κάνεις Γιάννη; Κουκιά σπέρνω.
  27. Τι γυρεύει η αλεπού στο παζάρι.
  28. Το αίμα νερό δε γίνεται μα κι αν γενεί δεν πίνεται.
  29. Το δέντρο πόχει τον καρπό, αυτό πετροβολιέται.
  30. Το δώρο δεν δωρίζεται κι αν δωριστεί γνωρίζεται.
  31. Το Μάρτη ξύλα φύλαγε μην κάψεις τα παλούκια.
  32. Το μουλάρι κι αν παινιέται, από γάιδαρο κρατιέται.
  33. Το ράσο δεν κάνει τον παπά.
  34. Τι έχεις γέρο που χορεύεις; Δε μ' αφήνουν τα δαιμόνια.
  35. Το μαγκούφι το κρασί, την καρδούλα μου τη σείει.
  36. Το έξυπνο πουλί πιάνεται από τα τέσσερα.
  37. Το ραβδί έχει δύο άκρες.
  38. Το σιγανό ποτάμι να φοβάσαι.
  39. Τον χορεύει στο ταψί.
  40. Το μυρμήγκι σαν είναι να χαθεί βγάζει φτερά.
  41. Το καλό το σύκο το τρώει η κουρούνα.
  42. Το φτηνό το κρέας τα σκυλιά το τρώνε.
  43. Το ποτάμι δε γυρίζει πίσω.
  44. Το αίμα νερό δε γίνεται, κι αν γίνεται δεν πίνεται.
  45. Το φαϊ και το ξύσιμο ώσπου ν' αρχίσουν θέλει.
  46. Το κατσίκι έφαγε χορτάρι, λύκος να φάει τη μάννα του.
  47. Το κρύο με το σακί μπαίνει και με το βελόνι βγαίνει.
  48. Το μάτι σπάει την πέτρα.
  49. Το ινάτι βγάζει μάτι.
  50. Το αγώι ξυπνάει τον αγωγιάτη.
  51. Το πολύ νταμάχι τρώει το στομάχι.
  52. Το πολύ το «κυρ- ελέησον» το βαριέται κι ο Θεός.
  53. Το πρώτο λάθος μάθημα και δάσκαλος για τ’ άλλα.
  54. Το ποτάμι κοιμάται, ο οχτρός δεν κοιμάται.
  55. Το στραβό το ξύλο η φωτιά το σιάζει.
  56. Το χαμπηλό το γάιδαρο, όλοι τον καβαλάνε.
  57. Τον αδερφό σου αγάπαγε κι όχι το μερτικό του.
  58. Το ‘να χέρι νίβει τ’ άλλο και τα δυό το πρόσωπο.
  59. Τον τρυγητή τ’ αμπελουργού, χαλάλι πάν’ οι κόποι.
  60. Το ξένο μάτι είναι σπαθί, το ξένο αυτί ντουφέκι.
  61. Τον ξεδιάντροπο φτύνανε κι έλεγε ψιχαλίζει.
  62. Τον τραβάει απ' το καπίστρι.
  63. Τον φτωχό και το χωριάτη ξένη έγνοια το γερνάει.
  64. Τον έφτυσε στο στόμα. (αν κάποιο παιδί έμοιαζε πολύ στο γονιό του)
  65. Του ήλιου κύκλος άνεμος, του φεγγαριού χειμώνας.
  66. Του κακού αν κάνεις χάρη, σε κακό θε να το πάρει.
  67. Του κλέφτη και του δανειστή, ο καθένας του χρωστεί.
  68. Του κόρακα τ’ αυγό δεν βγάνει περιστέρι.
  69. Του Μάρτ’ οι αυγές με κάψανε, του Μάη τα μεσημέρια.
  70. Του νηστικού μιλάς και σε κοιτάει στα χέρια.
  71. Του παιδιού μου το παιδί, είναι δυό φορές παιδί μου.
  72. Του τσαγκάρη τα παπούτσια, πάντα ξηλωμένα είναι.
  73. Του φτωχού το εύρημα, ή καρφί ή πέταλο.
  74. Του σχοινιού και του παλουκιού.
  75. Του παπά η κοιλιά είν' αμπάρι, θέλει να φάει θέλει και να πάρει.
  76. Τού ταξε λαγούς με πετραχήλια.
  77. Τούρκο φίλευε και τον κώλο φύλαγε.
  78. Τους ζωντανούς αγάπαγε και τα μνημόσυν’  άστα.
  79. Τρεις το λάδι, τρεις το ξίδι, έξι το λαδόξιδο.
  80. Τρέμει σαν το φύλλο.
  81. Τρέμει σαν το σκύλο κάτω απ' το ρέχτι.
  82. Τρέχα γύρευε και Νικολό καρτέρα.
  83. Τώρα που βρήκαμε παπά, να θάψουμε πεντέξι.
  84. Τώρα στα γεράματα, μάθε γέρο γράμματα.

Υυ

  1. Υπαπαντούλα χιονισμένη, η κοφινούλα γιομισμένη.
  2. Υπομονή κι επιμονή πρέπει καθένας νάχει και να υπομονεύεται σε ότι κι αν του λάχει.

Φυ

  1. Φαει κουμπάρε ελιές, καλό είν' και το χαβιάρι.
  2. Φασούλι το φασούλι, γιομίζει το σακούλι.
  3. Φάτε μάτια ψάρια και κοιλιά περίδρομο.
  4. Φειδωλός εις τ’ αναγκαία και στα περιττά περίσσιος.
  5. Φοβάτ’ ο Γιάννης το θεριό και το θεριό το Γιάννη.
  6. Φοβού το βρέφος σα γρυπνά, το γέρο σαν κοιμάται.
  7. Φούρνος να μην καπνίσει.
  8. Φτώχηνε το μοναστήρι, χαθήκαν και οι καλογήροι.
  9. Φτωχό τ' αρνί πλατιά ουρά.
  10. Φύλαγε τα ρούχα σου, για να ‘χεις τα μισά.
  11. Φωνάζει ο κλέφτης για να φοβηθεί ο νοικοκύρης.

Χχ

  1. Χαίρου τον καλό καιρό, γιατί ο κακός δε λείπει.
  2. Χαρά στο νιό που νοιάζεται, στο γέρο που γελάει.
  3. Χαρτιά γραμμένα, στόματα βουλωμένα.
  4. Χειμωνιάτικο παιδί, της άνοιξης καμάρι.
  5. Χιόνι το Φλεβάρη, στάρι στο κελάρι.
  6. Χόρευαν τα σιδερικά, χόρευε κι η βελόνα.
  7. Χώρια τα στέρφα από τα γαλάρια. Χωριό που φαίνεται κολαούζο δε θέλει.

Ψψ

  1. Ψάλε δεσπότη, με πονεί το δάχτυλό μου.
  2. Ψηλά τη χτίζεις τη φωλιά και θα σου γείρει ο κλώνος και θα σου φύγει το πουλί και θα σου μείνει ο πόνος.
  3. Ψύλλους στ' άχυρα γυρεύεις.
  4. Ψωμί δεν είχαμε τυρί γυρεύαμε. 

Ωω

  1. Ωσάν το σκλάβο δούλευε κι ωσάν τον άρχο τρώγε.
  2. Ώσπου να κρίνει ο Θεός, πεθαίνει ο φτωχός.
  3. Ώσπου να μάθει ο γάιδαρος να μην τρώει, ψόφησε.
  4. Ως τα τριάντα μπόι κι ως τα σαράντα γνώση.
  5. Ως του χρόνου, χίλια χρόνια