Ο Τάρικ Ισμαήλ, δικηγόρος από τη Ν. Υόρκη, Παλαιστίνιος όμως στην καταγωγή, πέρασε δύο μέρες στο Ψάρι, 3-5 Αυγούστου 2015. Μας έστειλε τις εντυπώσεις του από το χωριό μας.
Συγκινητικό το κείμενο του Τάρικ, ιδιαίτερα λόγω της "σύγκρισης" του χωριού μας με το χωριό καταγωγής του στην Παλαιστίνη.

- Να πούμε στον Τάρικ πως και το Ψάρι έχει καεί και καταστραφεί δύο μάλιστα φορές στη νεώτερη ιστορία του. Ορθοπόδησε όμως πάλι και οι άνθρωποί του πασχίζουν κάθε μέρα για το καλύτερο. Ευχόμαστε στην υπερήφανη πατρίδα του και τον αγωνιστή λαό της να βρούν τα ιστορικά βήματα που θα τους δικαιώσουν !

Οι μέρες που πέρασα στο Ψάρι μου προκάλεσαν βαθειά συναισθήματα, κι όχι μόνο γιατί μπόρεσα να περάσω ανεκτίμητες στιγμές με τους αγαπημένους μου φίλους, τον Μπρους και την Έλσα.

Κι εξηγούμαι.

Είμαι από την Παλαιστίνη, από ένα μικρό χωριό που το λένε Σα’άμπ, στην Γαλιλέα.  Το 1948, το Σα’άμπ υπέστη εθνοκάθαρση. Ο πληθυσμός υποχρεώθηκε να φύγει, και οι περισσότεροι χωρικοί έγιναν πρόσφυγες στον Λίβανο. Εκεί γεννήθηκε ο πατέρας μου, σε ένα χωμάτινο πάτωμα, στο στρατόπεδο προσφύγων στην Σατίλα. Μαζί με το χωριό μας, η κοινότητά μας σχεδόν καταστράφηκε κι αυτή. Η αίσθηση του δεσμού μας με τη γη και του ενός με τον άλλο αποδυναμώθηκε.

Ο μπαμπάς δεν είδε ποτέ το Σα’άμπ πριν το 1948. Ούτε κι εγώ. Αλλά ακούμε ψιθύρους γιά το χωριό μας. Ο θρύλος λέει, γιά παράδειγμα, ότι το Σα’άμπ ήταν ο τρίτος μεγαλύτερος παραγωγός ελαιών στην βόρεια Παλαιστίνη—ο θείος μου, λέγεται, έπαιζε πάνω σε μεγάλους σωρούς από ελιές όταν τις μάζευαν το φθινοπωρο και τις έκαναν βουνά μέχρι τον ουρανό και πέρα στον ορίζοντα, μέχρι εκεί που έβλεπε το μάτι. Υπήρχε και μιά πηγή με φρέσκο νερό. Μεγάλες αυλές. Και γειτονιές.

Κι όλα αυτά μου ήρθαν στον νου όταν ήρθα στο Ψάρι.

Το τοπίο, οι άνθρωποι και οι εμπειρίες είναι όλα μοναδικά, το δίχως άλλο. Κι όμως στο Ψάρι αιστάνθηκα τι θα μπορούσε να ήταν το Σα’άμπ, αν το είχαν αφήσει να ανθίσει, να προκόψει, αν είχαμε μπορέσει να διατηρήσουμε με σημασία την ζωτική σχέση μας με τη γη, και ο ένας με τον άλλον.

Το μπάσκετ με τα παιδιά του Ψαριού στην μαγική αυλή του σχολείου, το κομμωτήριο της Γωγώς όπου οι άνθρωποι μπαινοβγαίνουν όλη την ημέρα, τα υπέροχα ταβερνάκια με τα λαχταριστά ψητά και τα φρέσκα λαχανικά, τα θαυμάσια σχεδιασμένα μονοπάτια, η επίμονη, πιστή και με σημασία υπηρέτηση της γης την εποχή του μαζέματος των καρπών. 

Η πραγματική άϋλη κοινότητα του χωριού, και ο τρόπος που οι Ψαριώτες την τιμούν είναι η αφωσίωση του ενός προς τον άλλον που τους είναι δεύτερη φύση. Είναι ανεκτίμητο αυτό.

Επισκέφτηκα το Σα’άμπ λίγες μέρες πριν έρθω στο Ψάρι-οι λίγοι που κατάφεραν να μείνουν έχουν ξαναχτίσει το χωριό μας, σιγά αλλά σταθερά. Μίλησα με μιά ηλικιωμένη κυρία στο χωριό, που έφυγε από κει το 1948. Μιλήσαμε για το χωριό μας. “Εκείνο που χάσαμε, γυέμου, δεν είναι αυτό το σπίτι, η η γη που είναι χτισμένο, η οι ελαιώνες που είναι γύρω μας. Φυσικά και τ’ αγαπάμε όλα αυτά. Όμως αυτό που έχουμε χάσει πάνω απ’όλα είναι κάτι πιό ιερό—χάσαμε την δυνατότητα να σε κυττάω στο πρόσωπο και να σου λέω ποιός είναι ο πατέρας σου”.

Αυτό το πνεύμα ζει και είναι δυνατό στο Ψάρι. Χάρηκα βαθειά που βρέθηκα εκεί και μπήκα μέσα σ’ αυτό. Θα μου μείνει πάντα αξέχαστο το πολύτιμο πνεύμα της κοινότητάς σας.

Τάρικ Ισμαήλ, Δικηγόρος, Νέα Υόρκη

Tarek Ismail

My time in Psari was deeply emotional, not just because I was able to spend priceless moments with my dear friends, Bruce and Elsa. 

Let me explain. 

I am from Palestine, from a small village called Sha'ab, in the Galilee. In 1948, Sha'ab was ethnically cleansed. Its population was forced out, and most of the villagers became refugees in Lebanon. That's where my dad was born, on an earthen floor, in Shatila refugee camp. With our village, our community was largely destroyed; our sense of connection to the earth and to each other was waylaid.

My dad never saw Sha'ab before 1948. Neither did I. But we hear whispers. Legend has it, for example, that Sha'ab was the 3rd largest producer of olives in the north of Palestine -- my uncle used to play in the piles of raw olives during the autumnal harvest as they stacked up to the sky and extended as far as the eye could see. There was a fresh water spring. Large courtyards. And neighborhoods.

All of this came rushing back to me in Psari. 

The landscape, people, and experiences are all unique, without question. Still, I felt in Psari what Sha'ab might have been, if it had been allowed to flourish, if we had been able to maintain a meaningful connection to our land, and to each other. 

Basketball with the kids at the magical schoolyard court, Gogo's barbershop where people mill in and out all day, the few delicious restaurants with sizzling grills and fresh vegetables, the brilliantly designed hiking trails, the persistent, meaningful and seasoned attachment to the harvest season. 

The real intangible community, and the way in which the Psari people honor it with a second nature dedication to each other. It's beautiful. 

I visited Sha'ab a few days before coming to Psari - the few people who managed to stay behind have rebuilt our village, slowly but surely. I spoke with an older lady there, who had left the village in 1948. We talked about our village. "What we lost, my son, isn't this house, or the land it's on, or the groves of olives all around us. We love those things, sure. But what we lost is something more sacred --we lost my ability to look at your face and tell you who your father is." 

That spirit is alive and well in Psari. I was overjoyed to bask in it, and will forever cherish your community's spirit.