68 χρόνια από την καταστροφή του χωριού μας- Η αφήγηση του μπαρμπα-Μέλτου
Σαν αυτές τις μέρες, πριν από 68 χρόνια το 1944, το χωριό μας ζούσε μια από τις πιο φριχτές στιγμές της ιστορίας του. Η μάχη της Στυμφαλίας και η ταπεινωτική ήττα των δήθεν αήττητων Γερμανών από τους κατοίκους της Στυμφαλίας και τους αντάρτες της περιοχής, είχε σαν αποτέλεσμα το ξέσπασμα της λύσσας των Ναζί κατά των χωριών, των κατοίκων και του βιού τους.
Καταλληλότεροι να μιλήσουν για τις δύσκολες εκείνες ημέρες, δεν είναι άλλοι από τους πρωταγωνιστές, από τους ανθρώπους που με τις όποιες δυνάμεις τους είτε αντιστάθηκαν σθεναρά στον κατακτητή, είτε προσπάθησαν να σώσουν τις οικογένειές τους και το βιός τους από την εκδικητική μανία των «Ούνων».
Από το αρχείο της ΕΡΤ και συγκεκριμένα από το ντοκυμαντέρ «ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ» (1985) είναι το παρακάτω videoστο οποίο ο αφηγητής στέκεται στη «στροφή του Μπαρούτη» λίγο έξω από το χωριό μας, ατενίζει προς το σημείο που διεξήχθηκε η Μάχη της Στυμφαλίας και εξιστορεί τις αναμνήσεις του.
Συγκλονιστικά όμως είναι αυτά που αφηγείται νοερά μέσα από το προσωπικό του ημερολόγιο ο αείμνηστος συγχωριανός μας ο Μπαρμπα-Μέλτος Παπαδημητρίου. Οι γιοί του Δημήτρης & Γιάννης μας έκαναν την μεγάλη τιμή να μας εμπιστευτούν εκτενή αποσπάσματα του ημερολογίου που παρακάτω παραθέτουμε, για την καταγραφή σε χρόνο ανύποπτο γεγονότων και καταστάσεων που δείχνουν ανάγλυφα τις φοβερές στιγμές που έζησαν οι πατεράδες και οι παππούδες μας εκείνης της εποχής τα οποία καταγράφουμε και προς χάριν της ιστορικής αλήθειας, αλλά και προκειμένου – όπως είπε ο Δημήτρης Μ. Παπαδημητρίου- να αντιληφθούμε οι σημερινοί άνθρωποι ότι παρόλη την οικονομική κρίση που όλοι βιώνουμε, ότι τίποτε σημερινό δεν μπορεί να συγκριθεί με εκείνη την ανυπέρβλητα δύσκολη εποχή…
Ο λόγος του Μπαρμπα-Μέλτου συγκλονίζει με την απλότητα αλλά και την αμεσότητα που διαθέτει και μας συγκινεί από την πρώτη λέξη μέχρι το τέλος που δεν είναι άλλο παρά η στοργική ευχή του πατέρα :
« Ο γράφων ξέρω ότι επήγα πέντε φορές Στρατιώτης και
ειλικρινά εύχουμαι να μην ιδείτε αυτά που δοκιμάσαμε ΕΜΕΙΣ»
Το κείμενο αυτό – σε κανονικές συνθήκες- θα οφείλαμε να το αφιερώσουμε στη μνήμη των συγχωριανών μας πρωταγωνιστών αυτής της δύσκολης περιόδου, αλλά είμαστε αναγκασμένοι να το «αφιερώσουμε» με θυμό και αποτροπιασμό στους σύγχρονους ιερόσυλους της τριμελούς επιτροπής που έχει συσταθεί στο Υπουργείο Δημόσιας Διοίκησης, με αντικείμενο τον χαρακτηρισμό των πόλεων και των χωριών που είχαν υποστεί καταστροφές κατά την αντίσταση κατά των δυνάμεων κατοχής 1941-1944.
Η εν λόγω επιτροπή – όπως τηλεφωνικά μας ενημέρωσε- μετά από πολύμηνη αναμονή αναιτιολόγητα γνωμάτευσε ότι το Ψάρι με βάση όσα υπέστη δεν δύναται να χαρακτηριστεί ως μαρτυρικό χωριό !!!
Σε αναμονή της κοινοποίησης της απόφασης – η οποία δημοκρατικότατα δεν θα δίνει το δικαίωμα καμιάς προσβολής της με οποιοδήποτε ένδικο μέσο (!)- ας πούμε στους «σοφούς» αυτούς ότι η Ιστορία ενός τόπου, δεν γράφεται με βάση πόσες παρεμβάσεις πολιτικάντηδων κάθε περιοχής έχει η επιτροπή σας, (και το Ψάρι δεν είχε) αλλά γράφτηκε ήδη με το αίμα των προπατόρων μας και εσείς απλά οφείλατε να ανιχνεύσετε και να αποδώσετε ιστορική δικαίωση στο χωριό μας… Αλλά θα επανέλθουμε όταν κοινοποιηθεί η απόφαση
Παρακάτω παρατίθεται το κείμενο «αποκρυπτογράφησης» του αποσπάσματος του ημερολογίου, όπως το απέδωσε ο Δημήτρης Μιλτ.Παπαδημητρίου (γιός του συντάκτη του ημερολογίου), μαζί με κάποιες επεξηγηματικές προσθήκες επί του αρχικού κειμένου.
Απόσπασμα ημερολογίου
Το χωριό μας Ψάρι κάηκε για 2η φορά απότους Γερμανούς ,στης 9- Ιουλίου το 1944 αιτία των ταγματασφαλιτών καιΕ.Α.Μ και τα πληρώνει ο αθώος λαός εάν παιδιά μου το θέλημα του κυρίουσε προστατεύει και από θάνατο και να μην αφαιρέσεις Ζωή. Είδαμε με ταμάτια μας θαυματουργική προφύλαξη στη 3 Ιουλίου 1944 Ο Γερμανός(Αξιωματικός) αποφασίζει να κάνη εκκαθαριστική επιχείρηση κατά τωνΑνταρτών κινάει από τη Νεμέα με πολλοί στρατό σε τρεις φάλαγγες με στόχοτου Ψάρι κυκλώνει του Ψάρι νομίζοντας ότι η Αντάρτες ευρίσκονται στουΨάρι, εύρισκαν ερημιά η Αντάρτες ήσαν στου Σιούρη (περιοχή-Αλέας) ΣτοΨάρι εύρισκαν μερικά γεροντάκια , κακοποίησαν της Γυναίκες που βρήκαν,επήραν ότι τους άρεσε από τα σπίτια και Σκότωσαν (5) πέντε, Ανθρώπους(4) γέρους και γριές ( ανήμπορους κάνοντας σημάδι) Γαλάνη Γεώργιο τουΑνδρέα,την Παπαδημητρίου Γιαννούλα του Τρύφωνα , και τους ΛαυκιωτέουςΧρήστο και Αικατερίνη γέροντες και ανήμπορους να αντιδράσουν την ώρα πουέτρωγαν στην αυλή του σπιτιού τους Δολοφόνησαν, έξω από το χωριόσκότωσαν τον ΑΝΔΡΕΑ ΙΩΑΝΝΟΥ ΒΛΑΧΟ στον Προφήτη Ηλία ήταν το σώμα του,και του πήραν 100 πρόβατα από απερισκεψία του Ανδρέα πλήρωσε με τη ζωήτου ( και του έκλεψαν όλο το κοπάδι του 100 πρόβατα στην προσπάθεια τουνα τους εμποδίσει ). Εγώ παιδιά μου ευρισκόμουν εις Θεωδοριζα (περιοχήπάνω από το δασάκι) μακριά ένα χιλιόμετρο από τον όχτο (περιοχή μεταξύ καναλο και προφήτη Ηλία) που ήσαν πέντε (5) κοπάδια γύρωθε και αρκετοίΓέροντες και μικρά παιδιά αγόρια και κορίτσια. πέρασε απόσπασμαΓερμανοτσολιάδων από Βίδη - Όχτο-προορισμός προφήτης Ηλίας. Μέσα σε μιασε μια μικρή ρεματιά είχαν κρυφτεί εννέα (9) γυναίκες και ο Θανάσης μας2 1/2 χρονών σύνολον 10 άτομα εκεί σκότωσαν το μουλάρι μου, γιατίετσίναγε τους γερμανοτσολιάδες , κουβέντιαζαν Ελληνικά και του λέγειένας Ελληνικά να του ρίξει με το πολυβόλο, το μουλάρι με τα έντερακρεμασμένα (του είχαν ανοίξει την κοιλιά με την ξιφολόγχη) πήγε στηρεματιά που ήταν κρυμμένες οι γυναίκες μαζί με το Θανάση Παπαδημητρίου(Μέλτου) και η αδελφή μου Γεωργία σαν να ζήταγε βοήθεια από την κυρά του(το Μουλάρι) εάν πυροβολούσαν θα εύρισκε της Γυναίκες η ριπή. (Τομουλάρι το σκότωσαν τελικά πυροβόλησαν στο κεφάλι με περίστροφο πριν φτάσει στη ρεματιά ) .Εγώ φεύγοντας από τη θεωδόριζα προαισθανόμενος τοκακό ακούγοντας και των πυροβολισμό που σκότωσαν το μουλάρι μου . ΟιΓερμανοί συγκεντρώθηκαν στον Προφήτη Ηλία ,εγώ πήγα στον Όχτο έναχιλιόμετρο μακριά δεξιά από τον Κάναλο (την βρύση) εκεί βρήκα τη Γυναίκαμου και μικρό παιδί μου Θανάση . Ωστόσο είχαν μαζευτεί πολλοί Γέροντεςκαι μικρά παιδιά μου διηγήθηκαν για την απώλεια του Μουλαριού μου, έκανα κουράγιο στη γυναίκα μου και της λέω να πάω να το γδάρω το δέρμα του ναφτιάξουμε τσαρούχια να φορέσουμε . Εκεί που το έγδερνα με την επίβλεψητου Μακαρίτη Γερό Γιόκα ( Νικόλαος Σπυρίδων) μαζεύτηκαν γύρο μου Γέροι -Παιδιά - Γυναίκες και με παρακολουθάγανε και να παρουσιαστήκαν τρεις (3)Γερμανοί σε απόσταση 500-1000 μέτρα μακριά μπορούσα να κρυφτώ ο Γέρο Γιόκας αποφάσισε και μου είπε να μείνω βγάζω ένα μαντήλι παίρνω μια γκλίτσα το δένω και το δίνω του Νίκου Κυριακόπουλου του Κώστα του καλούλη παιδί 10-12 χρόνων τότε, το σηκώνει πανό ο Νίκος και το κίναγεδείξαμε στους Γερμανούς ότι δεν υπάρχει κίνδυνος ήρθαν οι Στρατιώτεςπλησίασαν κοντά μας και αποταθήκαν σε μένα που ήμουν ο νεώτερος καιέγδερνα το Μουλάρι , και σπασμένα Ελληνικά με ρωτούν τίνος είναι καιποιος το σκότωσε και τους απαντώ με νοήματα ότι είναι δικό μου και εσείςμου το σκοτώσατε , και μου απάντησαν εμείς άλλο θα σου δώσουμε.(τοπεριμένουμε ακόμα) . Αποτίνονται επίσης σε μένα πάλι και μου λένε πωςθέλουν 15 πρόβατα τους λέγω παρόντων και των τσοπάνηδων που ήσαν εκείότι εγώ δεν έχω πρόβατα μετράμε τα κοπάδια που ήσαν εκεί γύρω και ήσαν 5κοπάδια και αποφάσισαν να πάρουν 3 πρόβατα από κάθε κοπάδι , πουστάλιζαν κάτω από της Γκορτσιές έριξαν κλήρο να πάω εγώ να τασυγκεντρώσω ήμουν ο νεότερος, αλλά συνέβη το εξής πηγαίνοντας στο πρώτοκοπάδι μαζί με τους Γερμανούς θυμώνουν με μια τσοπάνισσα οι γερμανοί , και πάνε στο κοπάδι και ρίχνουν ένα πυροβολισμό και κόβουν 43 πρόβαταμαζί με το κιοσέμη (αρσενικό) και μένα με αφήνουν ελεύθερο να κρυφτώ Τήνος χέρι είναι μάλλον του θεού ( τα πρόβατα οι γερμανοί τα ήθελαν γιανα τα φάνε αδιαφορώντας αν οι κάτοχοι τους είχαν άλλους πόρους για ναζήσουν) . Την ίδια μέρα έπιασαν 3-4 Νέους στην ηλικία μου τους πήρανμαζί με άλλους στη μάχη (για ασπίδα των Γερμανών άοπλους ) υπέφεραν αλλάγλύτωσαν των θάνατο συγκεκριμένα έπιασαν των Χρήστο Ανδρέου Σταύρουτέσσερα (4) μέρες σε μάχη στο φυλάκιο των Γερμανών στο Μακρύ λιθάρι, πουτο εξόντωσαν οι Αντάρτες όπως θα διηγηθώ παρά κάτω . Την ίδια μέραέπιασαν και το Νίκο Τρύφωνα Παπαδημητρίου Μέσα στο χωριό όπως τωνπήγαινε ο Γερμανός Αξιωματικός σε ένα σταυροδρόμι με αστραπιαία ταχύτηταο Νίκος έφυγε από τα χέρια του αυτός ο Αξιωματικός όπως διηγούνται ήτανο επικεφαλής του φυλακίου στο μακρύ λιθάρι 1500 μέτρα αριστερά από τοχωριό.
Την άλλη μέρα 4 Ιουλίου το κύκλωσαν το φυλάκιο οι αντάρτες και αιχμαλώτισαν και τους σκότωσαν στην Αλέα Αργολίδας εκεί σκοτώθηκαν οιδέκα έξη (16) Γερμανοί και ο Αξιωματικός τραυματίας και τον γνώρισε τονΝίκο Παπαδημητρίου και του έδωσε το χέρι να τον χαιρετήσει γελώντας καιαυτός παίρνει το όπλο του και των σκοτώνει ο Θεός ξέρη τον λόγο θαδιηγηθώ και πιο κάτω. Έρχομαι πάλιτρεις (3) Ιουλίου εγώ όταν με άφησανελεύθερο οι τρεις Γερμανοί πήγα πάλι στον Όχτο τελείωσα το γδάρσιμο τουμουλαριού και σκεφτήκαμε με τη Γυναίκα μου την Αδελφή μου Γεωργία καιτις άλλες Γυναίκες να πάνε στο χωριό να φυλάξουν τα σπίτια επήραν τοδρόμο του κάναλου και έφτασαν στο διάσελο εκεί ήταν φυλάκιο Γερμανών τηςπερνά ένας Στρατιώτης τους αλλάζει δρόμο και της πάει εκεί που είναισήμερα του Δημήτρη του Λαυκιώτη (μητσολαυκιώτη) το σπίτι τότε ήταν χωράφι ίσωμα και της βάζει σε γραμμή και το πολυβόλο έτοιμο δια βολήένας στρατιώτης της ταχτοποιούσε σε παράταξη της Γυναίκες και τον μικρόΘανάση και είναι το θαύμα παιδιά μου. Άγγελος κυρίου ανάγκασε το Θανάσηνα κλάψει και να ζήτηση ψωμί αναγκάζεται η Μάνα σας με θάρρος και λέγειστο στρατιώτη λίγο ψωμί δια το πίκολο. Ο Αξιωματικός υπεύθυνος καιεκτελεστής αλλάζει γνώμη διατάζει τον Στρατιώτη να πάρει μια κουραμάναψωμί και να την μοιράσει και του μικρού διπλή μερίδα , ο Αξιωματικόςτους είπε να φύγουν και να κοιμηθούν συγκεντρωμένες σε ένα σπίτι για τοβράδυ. Εδώ Άγγελος κυρίου προστατεύει τη Μάνα σας από βιασμό όταν ήρθεστο σπίτι μετά από την παρά ολίγο δολοφονία τους , (το σπίτι ήταν δίπλααπό το παλιό Σχολείο που ήταν κοιτώνες των Γερμανών τότε ) Ο Στρατιώτης που ήταν σκοπός βλέποντας την σαν θήραμα αφήνει (γέλιο)-και όπλο χάμωκαι την πίεζε να την πάει στο κρεβάτι να την βιάση ο μικρός Θανάσηςπήγαινε σε αντίθετη κατεύθυνση λίγο λεπτών δουλειά ένας Αξιωματικόςκατεβαίνοντας από το σχολείο και βλέποντας των στρατιώτη τον μαλώνει καιτον διώχνει για τον λόχο στον Προφήτη Ηλία και έμεινε η μάνα σας και ηθεια σας με χάρη του κυρίου και την προστασία του μικρού Θανάση . ΟΚύριος Μεγάλος .
Πέντε (5) Ιουλίου 1944 φεύγει ο λόχος από τον ΠροφήτηΗλία για Στυμφαλία και αφήνοντας φυλάκιο με 23 Στρατιώτες στο Μακρύ λιθάρι και τρεις ομήρους για να κάνουν μπλόκα στο χωριό να πιάσουν ομήρους για εμπροσθοφυλακή στις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις που θα συνέχιζαν κατά των Ανταρτών δυστυχώς η ευτυχώς ο Θεός ξέρη και θα κρίνειτο δίκαιον , προδόθηκαν το φυλάκιο από τον Γεώργιο ΟικονομόπουλοΣυμβολαιογράφο από πάθος κινούμενος κατά των Γερμανών κίνησε μια (1)ώρα δρόμο και πήρε ένα λόχο Ανταρτών σε δυο ομάδες και κύκλωσαν τοφυλάκιο και αιχμαλώτισαν με απώλειες (16) Γερμανούς Νεκρούς μαζί με τωνΑξιωματικό που είχε πιάσει την πρώτη ημέρα το Νικό Παπαδημητρίου και τονσκότωσε ο Νίκος Παπαδημητρίου και τους άλλους έξη (6) τους έγδυσαν διαποινή εκδίκησης και τους επήγαν στην Αλέα και τους σκότωσαν και τουςάφησαν άταφους και με αίσχη στα νεκρά σώματα τους . Γινόταν μάχη στηΣτυμφαλία νικήθηκαν οι Γερμανοί και οπισθοχώρησαν στη Νεμέα έξη (6)Ιουλίου ανασυνταχτήκαν και κάνουν δεύτερη επίθεση και ανίχνευση να βρουντο φυλάκιο που είχαν αφήσει στο Μακρύ λιθάρι , βρήκαν τα επτά πτώματα γδυτά και κακοποιημένα ,τα πήραν και τα έθαψαν δεν ξέρω που επτά με οκτώ(7-8) Ιουλίου ήταν επί ποδός όλα γύρω στο χωριό , εννέα (9) Ιουλίουτελευταία εκκαθαριστική και καταστρεπτική επιχείρηση ημέρα Κυριακή. Νεμέα- Ψάρι- Σκοτεινή -Δούσια ήταν ΘΕΡΙΣΤΗΣ είχαμε συγκεντρώσω και τασιτάρια μας στα αλώνια Φωτιά στο χωριό και στα Δεμάτια -Σιταριού στααλώνια εμείς επήραμε τα βουνά εγώ ο Μιλτιάδης είχα πάει στου μπουγίατηΑλέα, η Μάνα σας με το Θανάση 2,1/2 χρόνων και η αδελφή μου Γεωργία στουΜποζικά με τους Γιοκαίους , Καλούλη Κώστα , και τους τροφοδοτούσε οΓιώργος του Γιόκα, που ήταν παντρεμένος στο μποζικά , όλους τρεις (3)ημέρες στης (10-11)δέκα και έντεκα Ιουλίου. Η Μάνα σας από του μποζικάκαι εγώ από το μπογιάτη ήρθαμε στο χωριό να δούμε το σπίτι είδαμε τηνολική καταστροφή Σπίτι ,ρούχα ,στάρια κτλ. όλα καμένα ,κάναμε κουράγιοεμείναμε με ότι φοράγαμε , εγώ και η Μάνα σας επήραμε το δρόμο καιεπήγαμε να πάρουμε το Θανάση και την Αδελφή μου Γεωργία να έλθουμε στο χωριό από το Μποζικά η Μάνα σας είχε κρύψει μια προκόβα όταν χωρίσαμε. ΗΕλένη η Μάνα σας στο λαιμό στης Μύγες (περιοχές προς Ασπρόκαμπο)τηνέκρυψε γιατί δεν μπορούσε να την κουβαλά πήγαινε ζαλωμένη το Θανάση έναταγάρι ψωμί μια βαρέλα Νερό , είχε και ένα γουρούνι που την ακολουθούσεκαλοκαίρι με ζέστη σαν σκυλί κοντά της (αυτό και αν ήταν θαύμα πουεξακολουθούσε νηστικό τρώγοντας ότι εύρισκε στο δρόμο μόνο) γιατί αυτότο γουρούνι έγινε οικονομικός πόρος μετά από τέσσερες μήνες για τηνοικογένεια μου, και βαδίζοντας Γαβριά -Ταμπούρια-εξω από το Μαζί-μποζικάέξω βρήκα τους Γιοκαίους και Κώστα Κυριακόπουλο ή Καλούλη αυτή είχαν ταζώα τους πρόβατα τα άρμεγαν και είχαν γάλα, και είχαν και το Γιώργο του Γιόκα στου μποζικά και τους κουβαλούσε και τρώγανε, και οι οικογένειαμου τροφοδοτούνταν από τους Γιοκαίους για τρεις και πλέον ημέρες . Και εγώο Μιλτιάδης όταν χωρίσαμε ακολούθησα το δρόμο Λαιμό - Ψάρι – προφήτηΗλία -Σκοποί, και συνέχεια διαλύοντας η σκοπιά έξη (6) Ιουλίου φεύγουμεσυγκεντρωμένοι οι σκοποί ακολουθήσαμε το δρόμο βρυσούλες – ΆγιοςΘεόδωρος καλιάνων -Σιούρι - εκεί βρήκαμε μεγάλη δύναμη Ανταρτών πουεξουδετέρωσαν το φυλάκιο στο Μακρύ λιθάρι και τη μάχη στη ΣτυμφαλίαΝικηταί, τους είπαμε που βρίσκεται ο Γερμανικός Στρατός και μας άφησανελεύθερους , εγώ τράβηξα για το μπογίατι Αλέα . Το ψάρι με πληθυσμό 1100 άτομα σχεδόν είχαν σκορπιστή στα βουνά και στα γύρο Χωριά , στο Μπογίατιείπα της Θειας Μήτρενας (αδελφού της Μάνας μου Γυναίκα) και μου ζύμωσεμια κουλούρα Μπομπότα (Ψωμί από Καλαμποκάλευρο) ταψί δηλαδή και το πήρανα το φέρω στην οικογένεια μου την ίδια μέρα , 10 /7 Δέκα Ιουλίου παίρνωμε τον Ηλία Λαυκίωτη εκκίνηση Μπουγιάτι- Άγιος Νικόλαος - Καθίσματα - Ψάρι. Οι Γερμανοί αλώνιζαν και κατέστρεφαν όλα τα χωριά το Ψάρι με 70%καταστροφή .Σκοτεινή - Καλιάνοι- Δούσια λιγότερες καταστροφές. Σμίξαμε μετη μάνα σας στο Ψάρι οπου είδαμε τη καταστροφή πήραμε το ψωμί καιβαδίσαμε δια το Μποζικά επήγαμε και εμείς εκεί στης 11/7 έντεκα Ιουλίουκαι την άλλη μέρα γυρίσαμε στο χωριό μας το Ψάρι, Σπίτι όχι, καμένο .Ρούχα όχι, καμένα . Η Μάνα σας πήγε να πάρει την προκόβα (η Μπατανία πουτη λένε) στης Μύγες , την είχαν κλέψει. Ερχόμενη στο χωριό τη πιάνει το παράπονο και πέφτει κάτω και το στένη στο κλάματα και μοιρολόγια για τηνκαταστροφή, από εκεί περνώντας ο Γιώργος Αριστείδη Σκούρτης την ακούειδένει το μουλάρι στο αμπέλι στο λαιμό και της κάνη κουράγιο και υπομονήκαι τη φέρνει στο χωριό και μου διηγήθηκε όλα τα συμβάντα και της είπα οκύριος έτσι ήθελε και τα επέτρεψε να μας δοκιμάσει ενώ είδαμε με ταμάτια μας ότι μας εφύλαξε από βέβαιο θάνατο και εμένα και αυτή Χάρις τουΘανάση μη στεναχώριεστε και κάνε το σταυρό σου. Ήρθε η νύκτα ρούχα δενείχαμε να στρώσουμε να κοιμηθούμε ,πέσαμε στης πλάκες στο πάτωμα νακοιμηθούμε, ρούχα ούτε για κάτω, ούτε για πάνω, το πρωί που σηκωθήκαμεβλέπουμε πώς μας είχαν ρήξη ένα στρώμα χονδρό τράγινο και τομεταχειριστήκαμε το πρώτο βοήθημα ο θεός να αναπαύσει και να τηςπληρώσει την καλοσύνη της. Την άλλη μέρα 12/7 δώδεκα Ιουλίου νέα μεγάληεκκαθαριστική επιχείρηση άρχισε από Νεμέα και Κόρινθο και σε όλη τηνΚορινθία με φωτιές και καταστροφές εγώ με την οικογένεια μου πήγαμε στο καλιάνοι στο κουνιάδο μου και πήραμε όλοι μαζί πήγαμε και ανεβήκαμεΜπούζι - Ζήρια περάσαμε εκεί τέσσερες (4) ημέρες και οπισθοχώρησαν οιΓερμανοί με απώλειες και γύρισαν στης βάση τους , και δεν μας ενόχλησανπάλη συνθηκολόγησαν και νικημένοι κατέβασαν την σημαία τους από τηνΑκρόπολη Αθηνών , και ανέβηκε Η Ελληνική. παρά ότι ελευθερωθήκαμε οπόλεμος συνεχίστηκε εμφύλιος πόλεμος ποιος θα επικρατήσει το Ε.Α.Μ η οΕθνικός Στρατός και όλα αυτά τα πλήρωσε ο απλός λαός επιστράτευση απόΕ.Α.Μ ένα μήνα άοπλοι να πάμε να πολεμήσουμε τους Έλληνες ως ασπίδες ,ευτυχώς έληξε σχηματίστηκε Κυβέρνηση μεταπολεμική ησυχία , έρχεται μετάτο 1948 Δεύτερο Αντάρτικο επιστράτευση τώρα από την κυβέρνησηκινδυνεύσαμε για πέντε μήνες Στρατιώτης να πάμε να πολεμήσουμε ποιουςτους Έλληνες , έλαβα μέρος σε μάχες εντός της Κορίνθου έληξε και αυτή η φουρτούνα το 1949 με πολύ αιματηρά γεγονότα τα οποία θα τα γράψουν οιιστορικοί με την κλίση που θα έχει ο καθένας τους. Ο γράφων ξέρω ότι πήγαπέντε (5) φορές φαντάρος εγώ και τα άτομα της ηλικίας μου. « Ο γράφωνξέρω ότι επήγα πέντε φορές Στρατιώτης και ειλικρινά εύχουμαι να μηνιδείτε αυτά που δοκιμάσαμε ΕΜΕΙΣ»