ΗΡΩΩΝ ΜΝΗΜΗ ΑΪΔΙΟΣ, Συμπλήρωση του μνημείου των πεσόντων στο Ψάρι Κορινθίας – Άρθρο του Βασίλη Γ. Πανόπουλου

Πολυτέκνου θεάς, ω Μνημοσύνης

 Θρέμματα πτερωτά, χαραί του ανθρώπου,

Και των μακάρων Ολυμπίων αείμνηστα

Κ’ ευτυχή δώρα· επί τα νώτα ακάμαντα

Των ζεφύρων, πετάξατε ταχέως.

Εσάς προσμένει η γη μου.
 

Ανδρέας Κάλβος/Λύρα

Ο συμπατριώτης μας Γιάννης Σκούρτης υπογράφει την καλαίσθητη έκδοση ΗΡΩΩΝ ΜΝΗΜΗ ΑΪΔΙΟΣ, Συμπλήρωση του μνημείου των πεσόντων στο Ψάρι Κορινθίας

Πρόκειται για ένα πολύμοχθο και επίπονο έργο, το οποίο έρχεται όχι μόνο να επανασυστήσει τις ελλείψεις, αλλά να συμπληρώσει με νέα στοιχεία τον κατάλογο των πεσόντων του χωριού μας υπέρ πατρίδος, στο ηρώο, στον περίβολο της εκκλησίας μας. Πρόκειται στην ουσία για ένα έργο οφειλής στην ιστορία του χωριού μας, το οποίο ανέλαβε να φέρει εις πέρας ο φίλεργος Γιάννης Σκούρτης, του οποίου την αγάπη για τον τόπο μας γνωρίζουμε και από τη διεύθυνση της ιστοσελίδας www.psarikorinthias.

Ο πρόλογος του Γεωργίου Σούρλα, πρώην Υπουργού, Αντιπροέδρου της Βουλής των Ελλήνων και Προέδρου της Ένωσης Συγγενών Πεσόντων κατά το Έπος 1940-1941 περιποιεί τιμή για το συγγραφέα και την παρούσα έκδοση.

Το εισαγωγικό σημείωμα επίσης του Γιάννη Σκούρτη καταδεικνύει και την απόφασή του, εκκινώντας από το μερικό – η περίπτωση του θείου του Βλάσση Σκούρτη- να αποτολμήσει το γενικό και να ασχοληθεί με τους πεσόντες υπέρ πατρίδος του χωριού μας που δεν αναφέρονται στο υπάρχον ηρώο. Πληροφορούμαστε ότι το ηρώο εγκαταστάθηκε το 1924, μετά την Μικρασιατική καταστροφή, από την Ένωση Νέων του χωριού μας. Δεν επικαιροποιήθηκε με νέα στοιχεία και, προφανώς, δεν περιλαμβάνει του πεσόντες του έπους του ‘40 και της ακόλουθης γερμανικής κατοχής, της εθνικής αντίστασης και του εμφυλίου σπαραγμού.

Εκτιμούμε ότι στη συλλογιστική του συγγραφέα είναι η πρόβλεψη, η εικασία, ότι η περίπτωση των πεσόντων υπέρ πατρίδος δεν θα βρίσκεται  σε λίγα χρόνια ούτε καν ως παρεμπίπτουσα υποσημείωση στη συλλογική μνήμη των κατοίκων του χωριού μας. Για αυτό και εξέφρασε εμπράγματα με την παρούσα έκδοση την ανάγκη να υπομνηματίσει την παρουσία των πεσόντων σε κάποιες σελίδες στην ιστορία του τόπου μας και της πατρίδας.

Το ενδιαφέρον στη συγγραφή παρουσιάζεται με δύο παραμέτρους, οι οποίες συνιστούν και ιστορική μέθοδο, ώστε το όνομα του πεσόντος να συναρτάται άμεσα με τον τόπο, το χρόνο και το ευρύτερο και ιστορικό πλαίσιο. Την πρώτη παράμετρο αποτελεί το εισαγωγικό σημείωμα που προηγείται του πολεμικού συμβάντος και συνιστά μια ευσύνοπτη παρουσίαση των γεγονότων πριν από τον εκάστοτε πόλεμο, καθώς και τη θέση και την παρουσίαση της πατρίδας μας. Η δεύτερη παράμετρος, η οποία αναδεικνύει και το ερευνητικό ενδιαφέρον του συγγραφέα, είναι αφενός η παραβολή των εγγραφών των πεσόντων στο ηρώο με τις εγγραφές στην «κοινοτική λίστα» και αφετέρου η διασταύρωση των στοιχείων από τα αρχεία της Διεύθυνσης Ιστορίας του Στρατού, ώστε να διαπιστωθούν αστοχίες, αβλεψίες ή και παραλείψεις. Είναι γεγονός ότι όταν τα συμβάντα δεν καταγράφονται επί τόπου (in situ) με το πέρασμα των χρόνων αμβλύνονται στη συλλογική μας μνήμη και παρατηρείται έλλειψη της ακρίβειας και της λεπτομέρειας, καθότι η ιστορική αναζήτηση δυσχεραίνεται και επιβαρύνεται και από την απουσία από τη ζωή των πληροφορητών κατοίκων του χωριού μας, συγκαιρινών των πεσόντων, οι οποίοι βίωσαν το κείμενο και το περικείμενο όλων των συνταρακτικών αυτών γεγονότων.

Ο Γιάννης Σκούρτης επέλεξε όλα τα στοιχεία που ερεύνησε και συνέλεξε για κάθε πρόσωπο, να τα κομίσει στην έκδοση με φωτοαντιγραφική αναπαραγωγή των παρεχομένων από τη Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού. Τούτο δηλώνει και διάθεση ιστοριογραφικής εργασίας  καθόσον το «ευρισκόμενο» δύναται να αποτελέσει μέρος διαλόγου στην περίπτωση που υπάρχουν διχογνωμίες και διχοστασίες. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η ενότητα των πεσόντων για τους οποίους αναζητείται συσχέτιση με το χωριό μας, παρά το γεγονός ότι οι εγγραφές της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού παρουσιάζουν ως τόπο καταγωγής το Ψάρι Κορινθίας.

Επίσης η απόφαση του συγγραφέα να παρουσιάσει και τους πεσόντες από το νομό Κορινθίας, καθώς και τους  πεσόντες και αγνοούμενους στην Κύπρο (1974) σύμφωνα με τις επίσημες εγγραφές, σημαίνει, κατά τη γνώμη μας, την άποψή του ότι η μικροϊστορία εντάσσεται σε ευρύτερο ιστορικό πλαίσιο αλλά και τη διάθεσή του για την παροχή πληροφοριών σε άλλους ενδιαφερομένους, έτσι ώστε όλα τα στοιχεία να υπόκεινται στη βάσανο της έρευνας και της μελέτης.

Ο μεγάλος κατάλογος των πεσόντων του χωριού μας σε όλα τα πολεμικά γεγονότα της πατρίδας μας από τον 19^ο αιώνα έως τον 20^ο αιώνα είναι μεγάλος και η αναγραφή τους στο μνημείο πεσόντων είναι το ελάχιστο που μπορούμε να προσφέρουμε εμείς οι απόγονοί τους.

Σε αυτή την περίπτωση το βιβλίο του Γιάννη Σκούρτη στην ουσία συνιστά ένα διαρκές αίτημα, ώστε η ιστορία να συμπληρωθεί και στις σελίδες της να αναδειχθεί το πληρέστερο και, γιατί όχι, το αληθέστερο με την επανασύσταση του ηρώου του χωριού μας.

Αυτή η σπουδαία εγγεγραμμένη, πλέον, κατάθεση του Γιάννη Σκούρτη στο ταμείο της τοπικής μας ιστορίας, ευχόμαστε να αποτελέσει καταπίστευμα για τις επόμενες γενιές.

Βασίλης Πανόπουλος

Επιστροφή