Βίος Αγίου Νικολάου του εξ Ιχθύος της Κορινθίας

« …Αυτός, αυτοίς και κόσμος και πλούτος και έπαινος…»
ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ Ο ΣΤΟΥΔΙΤΗΣ
(από τον εγκωμιαστικό του λόγο για τον Άγιο)

Μετά την πτώση της Βασιλεύουσας Κωνσταντινούπολης (29/5/1453) οι Τούρκοι κατέλαβαν το 1460 και την Πελοπόννησο, της οποίας οι κάτοικοι ήδη λόγω των συνεχόμενων κατακτήσεων ζούσαν σε όρια εξαθλίωσης.Με την επέλαση των Τουρκικών ορδών στις πόλεις αλλά και στην ύπαιθρο του Μοριά οι συνθήκες επιδεινώθηκαν και όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται για την περιοχή της Στυμφαλίας από ιστορικούς της εποχής, τα κτήματα της περιοχής και τα κοπάδια αιγοπροβάτων ανήκαν αποκλειστικά στον Τούρκο διοικητή που είχε για έδρα το Καλλιάνοι  και οι ντόπιοι ζούσαν καταδιωγμένοι στις σπηλιές των βουνών, πολύ φτωχά με το ελάχιστο σιτάρι που καλλιεργούσαν στα οροπέδια. Αυτά τα δύσκολα χρόνια, περίπου το 1520 γεννήθηκε στο Ψάρι Κορινθίας ο Νικόλαος. Οι γονείς του (Ιωάννης και Καλή) από άγνωστη αιτία, πέθαναν περίπου το 1532, όταν ο Νικόλαος ήταν μόλις δώδεκα ετών. Η έλλειψη των στοιχειωδών, αλλά πολύ περισσότερο η ορφάνια, σπρώχνουν τον νεαρό να ακολουθήσει συγχωριανούς του Ψαραίους  που ξενιτεύονταν για αναζήτηση καλύτερης μοίρας. Αυτό το οδοιπορικό τον έφερε μετά από πολλές δυσκολίες στην Συληβρία της ανατολικής Θράκης, κοντά στην Κωνσταντινούπολη.

Εκεί με μόχθο κάθε μέρα έβγαζε τον επιούσιο μέχρι που μεγαλώνοντας εργάστηκε ως πλανόδιος παντοπώλης -κυρίως τροφίμων- στον κεντρικό δρόμο της πόλης. Αργότερα παντρεύτηκε Χριστιανή , απέκτησε παιδιά και ζούσε με χαρακτηριστικό Χριστιανικό τρόπο και Ελληνοπρέπεια. Η έλλειψη και των πλέον απαραιτήτων στα παιδικά του χρόνια, τον είχαν κάνει ιδιαίτερα ελεήμονα έναντι των φτωχών, χωρίς ποτέ να ξεχωρίζει αν ο φτωχός ήταν Χριστιανός ή Μωαμεθανός. Αυτό τον έκανε ιδιαίτερα γνωστό και αγαπητό στους κατοίκους της περιοχής, αλλά δεν άργησε να προκαλέσει και το φθόνο των Τούρκων συναδέλφων του. Αυτοί τον κατηγόρησαν ως υβριστή του προφήτη Μωάμεθ, στον Έπαρχο της Κων/πολης Σινάν, ο οποίος ήταν συγγενής εξ αγχιστείας με τον τότε Σουλτάνο, Σουλεϊμάν τον Μεγαλοπρεπή.  Ο Σινάν που ήταν από τους σκληρότερους διώκτες του Χριστιανισμού εκείνης της εποχής, διέταξε να συλληφθεί αμέσως ο Νικόλαος και να οδηγηθεί μπροστά του. Ενώπιον του έπαρχου ο Νικόλαος αρνήθηκε την κατηγορία περί υβρισμού, αλλά  ταυτόχρονα ευθαρσώς είπε στον Σινάν  ότι μόνος Θεός είναι ο Θεός των Χριστιανών.

Αυτά τα λόγια του Νικόλαου εκνεύρισαν ιδιαίτερα τον έπαρχο, ο οποίος  και απαίτησε από τον Νικόλαο να ασπαστεί αμέσως την  θρησκεία των Μωαμεθανών, αν θέλει να σώσει τη ζωή του. Η απάντηση ήταν  κατηγορηματικά αρνητική (- Όχι αυτό δεν θα γίνει ποτέ…) και τότε ο Σινάν εκτός εαυτού παρέδωσε τον Νικόλαο στους βασανιστές, οι οποίοι τον χτυπούσαν επί ώρες, με βέργες από ροδιά μέχρι που όλο του το σώμα έγινε μια πληγή. Σχεδόν ημιθανή τον πέταξαν σε ένα άθλιο μπουντρούμι για τέσσερις ημέρες χωρίς νερό και φαγητό. Την Πέμπτη ημέρα τον έφεραν και πάλι ενώπιον του έπαρχου ο οποίος σύμφωνα μα την πάγια πρακτική των Τούρκων άρχισε τώρα να του θυμίζει την οικογένειά του και να του τάζει μεγάλα αξιώματα αν αρνηθεί την πίστη του. Του έταξε μεταξύ των άλλων να τον κάνει και έφορο του καινούργιου πτωχοκομείου που τότε κτιζόταν στην Πόλη.

Η επιμονή αυτή του έπαρχου Σινάν και το τάξιμο υψηλών θέσεων στον Νικόλαο αν άλλαζε την πίστη του, δείχνουν ότι ο Νικόλαος έχαιρε ιδιαίτερης εκτίμησης στην περιοχή και γι’αυτό οι Τούρκοι ήθελαν οπωσδήποτε να τον εμφανίσουν ως «δικό τους» άνθρωπο. Όμως ο Νικόλαος με σθένος και αποφασιστικότητα – παρά την σωματική του ταλαιπωρία- με στεντόρεια φωνή απαντά στις γαλιφιές του έπαρχου :

- Μη χάνεις τα λόγια σου τύραννε, εγώ γεννήθηκα Έλληνας και Χριστιανός, αυτό δεν αλλάζει.  Εσύ με την εξουσία που έχεις, κάνε ότι θέλεις. Ακόμα και αν με σφάξεις, ή αν με κάψεις, ή αν με τεμαχίσεις από το στόμα μου δεν θα ακούσεις τα λόγια που θέλεις.

Ο Σινάν διατάζει και του περνούν χοντρές αλυσίδες σε όλο το σώμα, τον βάζουν μέσα σε ένα τσουβάλι και τον περιφέρουν όλη την ημέρα σε όλους τους κεντρικούς δρόμους της Κων/πολης ως κοινό εγκληματία. Το πλήθος των φανατικών μουσουλμάνων που είχε συγκεντρωθεί , έφτυνε, έσπρωχνε και λοιδορούσε τον Νικόλαο, ο οποίος καρτερικά προχωρούσε προς τον εκούσιο Γολγοθά του, προσευχόμενος.

Μπορεί κανείς να φανταστεί σ’αυτές τις συνταρακτικές στιγμές του, την γυναίκα του και τα παιδιά του, να ακολουθούν την πομπή -από φόβο διακριτικά- και να ανέχονται όλη αυτή τη διαπόμπευση. Άντεξε και αυτή τη δοκιμασία ενώπιον όλης της Τουρκιάς, ο Νικόλαος, προς απογοήτευση των λυσσομανούντων  βασανιστών του, οι οποίοι στη συνέχεια τον οδήγησαν στον ιππόδρομο της Πόλης, όπου είχαν ανάψει τεράστια φωτιά.

Το μένος τους ήταν τόσο μεγάλο για τον μάρτυρα που τον ανάλωναν καίγοντάς τον στη φωτιά για λίγο και στη συνέχεια βγάζοντάς τον απ’ αυτήν προκειμένου να επαυξήσουν τους έτσι κι αλλιώς φρικτούς πόνους.  Η ηρεμία όμως στο πρόσωπο του Νικόλαου, παρ’όλους τους πόνους, έκανε έξαλλους τους συγκεντρωμένους  φανατικούς, οι οποίοι για εξευτελισμό έριχναν στη φωτιά και ψόφια σκυλιά φωνάζοντας :

«- Να Γκιαούρη πάρε και τα αδέρφια σου …».

Ήταν δωδεκάτη μεσημβρινή της 14 Φεβρουαρίου του έτους 1554, ημέρα Πέμπτη όταν ο δήμιος αποκόπτοντας του την κεφαλή, έβαζε τέλος στο μαρτύριο του  ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΤΟΥ ΕΞ ΙΧΘΥΟΣ ΤΗΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ , ο οποίος  εκείνη τη στιγμή παρελήφθη από τους Αγγέλους για να καταταχθεί πλέον στην χορεία των   Αγίων της Ορθόδοξης πίστης. Η τιμία κάρα του Νεομάρτυρα αγοράστηκε κρυφά από κάποιον Χριστιανό και παραδόθηκε στη Μονή Μεγάλου Μετεώρου όπου φυλάσσεται μέχρι σήμερα θαυματουργούσα. Ο σθεναρός τρόπος με τον οποίο ο ΑΓΙΟΣ  ΝΙΚΟΛΑΟΣ , υπέμεινε το μαρτύριο, εντυπωσίασε τον Ελληνισμό της εποχής του και γι’αυτό  μόλις τέσσερα χρόνια αργότερα, το 1558, ο τότε δεινός Θεολόγος της Ορθοδοξίας Δαμασκηνός ο Στουδίτης (αρχές 16ου αι. – 1577), συνέγραψε εγκωμιαστικό λόγο και ακολουθία του Αγίου, τα οποία ανευρεθήκαν το 1928 στο Ιερό Βήμα της διαλυμένης Μονής Αγίας Τριάδος της Σιάμου, στην Πίνδο, από τον τότε Μητροπολίτη Θεσσαλιώτιδος Ιεζεκιήλ (1874 – 1953).

Στον εγκωμιαστικό λόγο  αναφέρει χαρακτηριστικά ο Δαμασκηνός ο Στουδίτης, ότι όπως μεγαλύνθηκαν  η Αθήνα από τον Κέκροπα και η Σπάρτη από τον Λυκούργο, έτσι και το Ψάρι πατρίδα του Αγίου Νικολάου του εξ Ιχθύος της Κορινθίας, μεγαλύνεται γιατί Εκείνον εξέθρεψε. Παραβάλει στη συνέχεια τον Άγιο μας με τους Μεγαλομάρτυρες Γεώργιο, Δημήτριο, Μερκούριο, Αρτέμιο, Νέστορα, Προκόπιο, Θεόδωρο, από τους οποίους όπως χαρακτηριστικά αναφέρει όχι μόνο δεν υστέρησε, ΑΛΛΑ ΚΑΠΟΙΟΥΣ ΕΞ ΑΥΤΩΝ ΞΕΠΕΡΑΣΕ.

Το 1968 οι κάτοικοι του χωριού και οι καταγόμενοι από το Ψάρι, μετά από  τεράστια προσπάθεια, κατόπιν Πανελληνίου εράνου, υπό την άγρυπνη επίβλεψη των αείμνηστων Παπά- Παναγιώτη Δημητράκη και Μιλτιάδη Παπαδημητρίου,  κατάφεραν και έχτισαν περικαλλή Ναό στη μνήμη του Αγίου, που σήμερα αποτελεί για όλους τους καταγόμενους από το Ψάρι την «Ακρόπολη» της ψυχής μας. Στις 6/6/1992 με ενέργειες της «Αδελφότητας Ψαριωτών Κορινθίας» και ιδιαιτέρως του τότε προέδρου της Αδελφότητας κ. Δημητρίου Δημητράκη, ήλθε στο χωριό από τα Μετέωρα η Ιερή Κάρα του Αγίου Νικολάου για διήμερη προσκύνηση. Είναι ίσως από τις συγκινητικότερες στιγμές που μπορεί να ζήσει κάποιος άνθρωπος η στιγμή που σύσσωμο το χωριό προϋπάντησε γονατιστό το συγχωριανό του Άγιο, στο διάσελο του χωριού, για πρώτη φορά μετά από το 1532 που μικρό παιδάκι λυπημένο έφευγε με αβέβαια βήματα από το χωριό Του. Το βουβό κλάμα των κατοίκων, η κατάνυξη, οι καμπάνες όλων των εκκλησιών του χωριού που κτυπούσαν χαρμόσυνα, η ολονύκτια ακολουθία στο Ναό του Αγίου Νικολάου  είναι κάτι που δεν ξεχνιέται ποτέ, απ’ όσους το έζησαν…

Από το 2003 όμως, το χωριό του Αγίου Νικολάου του εξ Ιχθύος της Κορινθίας, το Ψάρι, στερείται επίσημα τοποθετημένου από τη Μητρόπολη Ιερέα. Ο συγχωριανός μας Ιερέας π.Ιωάννης Σταύρου ο οποίος είναι τοποθετημένος σε άλλο χωριό του νομού, κάποιες φορές λειτουργεί στο Ψάρι, χωρίς βέβαια να μπορεί ανθρωπίνως να καλύψει συγχρόνως τις ανάγκες δύο  χωριών.

Είδαμε  εξαιτίας της παραπάνω έλλειψης, ημέρες γιορτής του προστάτη μας Αγίου τόσο οι κάτοικοι του χωριού, όσο και οι προσκυνητές που είχαν έλθει στο χωριό μας, -με τεράστια απογοήτευση- την εκκλησία του Αγίου κλειδαμπαρωμένη, γιατί δυστυχώς, στο πλαίσιο «…δεν υπάρχουν διαθέσιμοι Ιερείς»  έχει ενταχθεί  και το χωριό που ανέθρεψε αυτόν το φτωχό Άγιο που με το μαρτύριό του λάμπρυνε τον Ελληνισμό  την Ορθοδοξία αλλά ιδιαιτέρως την Κορινθία. Ο θυμόσοφος λαός μας λέει ότι «…και του πιο φτωχού Αγίου του πρέπει ένα κερί». Θα προσθέταμε, «ιδιαιτέρως την ημέρα ανάμνησης της θυσίας του…»

Όμως και το εγκόλπιο ημερολόγιο της Ιεράς Μητροπόλεως Κορίνθου έτους 2009, την ημερομηνία 14η Φεβρουαρίου – ημέρα μαρτυρίου του Εθνομάρτυρα Νικολάου του εξ Ιχθύος, ΔΕΝ ΑΝΕΦΕΡΕ ΚΑΝ ΤΗΝ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ. Αν και το παραπάνω γεγονός επισημάνθηκε δεν έγινε καμιά διόρθωση στο ημερολόγιο του 2010 και δεν αναμένεται βέβαια κάτι διαφορετικό για τα επόμενα χρόνια…Σημεία των καιρών ή περισσεύουν οι ΄Αγιοι στην Κορινθία ;

Παρά την δεδομένη απογοήτευση για τα ανωτέρω του συνόλου των όπου της γης Ψαραίων, εξακολουθούμε  να ελπίζουμε στην προσωπική παρέμβαση του Ποιμενάρχη μας, Σεβασμιώτατου κ.κ. Διονυσίου, ο οποίος είναι  γνώστης αυτών των εκκρεμοτήτων και υποσχέθηκε  κατά την χοροστασία του στον Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου, την 13/2/2010 ότι θα κάνει κάθε προσπάθεια επίλυσής τους …

ΕΞΩΡΑΪΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΤΟΥ ΕΞ ΙΧΘΥΟΣ

Από το 2006 έχει ξεκινήσει μια μεγάλη  μοναχική προσπάθεια των Ψαραίων προκειμένου να αναδείξουν τον Ιερό Ναό. Η σχολή αγιογραφίας του Δήμου Καισαριανής και ο τότε επικεφαλής της σχολής,δάσκαλος Αγιογράφος κ.Νίκας Αλέξανδρος – μετά από παρακλήσεις της συγχωριανής μας Σοφίας Σκούρτη-Βογιατζάκη,η οποία ήταν  μέλος της σχολής – εντυπωσιασμένοι από το βίο του Αγίου μας, κατασκεύασαν και χάρισαν στο Ναό του Αγίου τρία εμβληματικά έργα (Παντοκράτορας, Πλατυτέρα & Άκρα Ταπείνωση).Τα έργα πριν τοποθετηθούν στην εκκλησία του Αγίου, εκτέθηκαν για τρεις ημέρες στο πνευματικό κέντρο του Δήμου Καισαριανής, όπου τα θαύμασαν πολλοί επισκέπτες. Ο τότε δήμαρχος της Καισαριανής κ. Τζόκας Σπύρος έδειξε τεράστιο ενδιαφέρον για αυτή την προσπάθεια και γι’αυτό τον ευχαριστούμε ιδιαιτέρως. Το μεγάλο αυτό βήμα βρήκε την άμεση συμπαράσταση   του   «ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ  ΑΠΑΝΤΑΧΟΥ ΨΑΡΙΩΤΩΝ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ» και της τότε Εκκλησιαστικής επιτροπής (Βασίλης Π.Λυκαργύρης, Βασίλης Γ. Λέγγας, Γιώργος Η. Σπηλιόπουλος)  και έτσι  ξεκίνησε η Αγιογράφηση. Οι συγχωριανοί – και όχι μόνο- από το υστέρημά τους, συνεχίζουν να «στολίζουν» το σπίτι του Αγίου μας. Είναι ιδιαίτερα συγκινητικά τα πρωτότυπα έργα που ο Αγιογράφος κ. Νίκας Αλέξανδρος έχει εμπνευστεί από το μαρτύριο του Αγίου, καθώς και έργο που απεικονίζει τον Άγιο Νικόλαο να κρατά στην αγκαλιά του και να ευλογεί το χωριό Του. Στην πρόβλεψη των υπό κατασκευή έργων είναι έργο το οποίο θα δείχνει τους κατοίκους του χωριού του 1968, να προσφέρουν τον Ιερό Ναό στον προστάτη  Άγιο. Ένα έργο που σίγουρα θα ξυπνήσει  πολλές μνήμες.

Παράλληλα με την Αγιογράφηση, γίνονται και εργασίες αποκατάστασης του εξωτερικού μέρους του κυρίως Ναού, με επένδυση όλης της επιφάνειας με ειδική καλαίσθητη πέτρα. Ελπίζουμε στην συναίνεση των ιδιοκτητών των  εφαπτόμενων με το προαύλιο της εκκλησίας χωραφιών, προκειμένου αυτά μελλοντικά να περιέλθουν στο ζωτικό χώρο του Ναού, για να επεκταθεί ο συγκεκριμένος  χώρος και να οργανώνονται εκεί στο μέλλον εκδηλώσεις στη μνήμη του Αγίου. Είναι φανερό ότι όλες οι παραπάνω παρεμβάσεις γίνονται αποκλειστικά με δωρεές που προέρχονται από συγχωριανούς όπου γης. Θέλουμε να ελπίζουμε ότι όλοι όσοι είδαν το φώς του ήλιου στο Ψάρι νιώθουν ότι έχουν την ηθική υποχρέωση να αναδείξουν με την όποια βοήθειά τους  αυτήν την προσπάθεια. Επιδίωξή μας είναι ο Άγιος Νικόλαος ο εξ Ιχθύος της Κορινθίας να αναγνωριστεί επίσημα  ως προστάτης Άγιος της Στυμφαλίας και ο Ιερός Ναός Του να καταστεί προσκυνηματικός.  Για την πραγμάτωση αυτών των στόχων, ελπίζουμε στην ευλογία  του Σεβασμιώτατου Μητροπολίτη Κορίνθου κ.κ.Διονυσίου και στην συμπαράσταση  του Περιφερειάρχη Πελοποννήσου κ. Πέτρου Τατούλη , του Φενεάτη Δημάρχου Σικυωνίων κ. Σπύρου Σταματόπουλου αλλά και όλων των φορέων του νέου Δήμου μας και του Νομού Κορινθίας.

Κοινοποιήστε το στο Facebook | Εικόνες από την αγιογράφηση